Kopers van nieuwbouwwoningen betalen steeds meer voor een bouwvergunning. In 2020 zijn de kosten voor een bouwvergunning (de zogenoemde bouwleges) gemiddeld 2,4% hoger dan in 2019, blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis, uitgevoerd door IGG Bouweconomie. In enkele gemeenten zijn de kosten zelfs meer dan verdubbeld.
Vereniging Eigen Huis vindt de verschillen tussen gemeenten onaanvaardbaar groot en dringt er bij minister Ollongren wederom op aan om de kosten eindelijk eens aan banden te leggen.
In Kerkrade kost de bouwvergunning* voor een gemiddelde nieuwbouwwoning dit jaar €8.269, een stijging van bijna 150%. Vorig jaar kostte exact dezelfde vergunning nog €3.316. Ook in Leiden betaalt een nieuwbouwkoper ruim het dubbele aan de gemeente. Hier schoten de bouwleges omhoog van €3.548 naar €7.640 (+115%).
Ondanks de extreme stijging is Kerkrade niet eens de duurste gemeente. Die twijfelachtige eer gaat naar Terschelling. Op dit Waddeneiland betaalt de koper maar liefst €11.946 voor de bouwvergunning, een stijging van 94% ten opzichte van 2019 (€6.150). Nummer twee is Oegstgeest met €9.180 (€7.582 in 2019), gevolgd door Veendam met €9.005 (€7.250 in 2019).
Voorschoten was vorig jaar koploper met €12.000 aan leges voor een gemiddelde nieuwbouwwoning. Deze gemeente heeft gereageerd op de kritiek van Vereniging Eigen Huis en verlaagt de leges dit jaar met bijna 29%, naar €8.840.
Voor nieuwbouwkopers in de gemeente Beekdaelen (Limburg) zien de leges er een stuk beter uit. Zij betalen dit jaar €2.351 voor hun bouwvergunning, een daling van 39% (2019: €3.840). Ook Baarn laat zien dat bouwleges omlaag kunnen; van €7.480 in 2019 naar €4.920 dit jaar (-34%). De laagste bouwleges betalen nieuwbouwkopers in Den Haag (€2.057).
Ook dit jaar schieten de bouwleges bij een aantal gemeenten onvoorspelbaar omhoog of omlaag. Cindy van de Velde, algemeen directeur Vereniging Eigen Huis: 'Dezelfde nieuwbouwwoning is alleen al daardoor in de ene gemeente vele duizenden euro’s duurder dan in een andere. Dat moeten we echt niet willen. Al vele jaren is de reactie van opeenvolgende ministers dat deze enorme prijsverschillen ongewenst zijn en daarom moet nu eindelijk eens iets gebeuren.'
'Pas als alle gemeenten open kaart moeten spelen over hun kostenberekening, kan worden gecontroleerd of die ook gerechtvaardigd is. De gemeenteraad kan dan beter controleren waar excessief hoge leges op zijn gebaseerd en zo nodig ingrijpen. Bij gemeenten die onwillig zijn om die openheid te geven, zou minister Ollongren moeten ingrijpen.'
Veel gemeenten schuiven het vrijblijvende kostenmodel voor bouwleges van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) al jaren terzijde. Omdat iedere gemeente de kosten van vergunningverlening op eigen wijze berekent, is het onmogelijk na te gaan of de bedragen in redelijke verhouding staan tot de werkzaamheden. Op elke vraag over een verhoging, kan het antwoord zijn dat die ‘in lijn is met de gemaakte kosten’.
De bouwleges die een koper betaalt zijn niet alleen afhankelijk van het tarief dat de gemeente rekent, maar ook van de bouwkosten van de woning. Doorgaans zijn de leges gebaseerd op een percentage van de bouwkosten. De afgelopen vijf jaar zijn zowel de gemiddelde legestarieven als de gemiddelde bouwkosten gestegen en zo krijgt de toekomstige huiseigenaar een dubbele verhoging gepresenteerd.
Naast een stijging van het legestarief van ruim 6% in 5 jaar tijd zijn de bouwkosten in diezelfde periode met ruim 17% gestegen. Gemiddeld betaalt een koper van een nieuwbouwwoning daardoor in 2020 bijna 25% meer voor dezelfde bouwvergunning dan in 2015. Bij de meeste belastingen (zoals de ozb of het eigenwoningforfait) daalt het tarief juist als de waarde van de woning stijgt.
*formeel: omgevingsvergunning bouwactiviteit. In het onderzoek zijn wij voor elke gemeente uitgegaan van hetzelfde bedrag aan bouwkosten van €170.000 voor een nieuwbouwwoning. Een aantal gemeenten gaat uit van genormeerde bouwkosten, zoals bijvoorbeeld de ROEB-lijst.
