Er zijn belangrijke stappen gezet om wonen weer betaalbaar te maken voor meer mensen. Dat schrijft minister Hugo de Jonge in zijn voortgangsrapportage over het vorig jaar gelanceerde programma Betaalbaar wonen. Zo kregen 600.000 huurders met lage inkomens per 1 juli huurverlaging van hun woningcorporatie naar € 575 per maand. Ook slaagden meer starters in het vinden van een betaalbare koopwoning en zorgde de nieuwe Wet goed verhuurderschap voor een betere bescherming van huurders. Tijdens de demissionaire periode blijft de inzet om wonen voor lagere en middeninkomens beter betaalbaar te maken.
Een grote groep huurders zag hun huur per 1 juli dalen of minder stijgen dan verwacht. Corporaties mochten de meeste huren met maximaal 2,6% verhogen, maar de gemiddelde huurstijging kwam zelfs nog iets lager uit; 2,4%. Dit is fors lager dan de inflatieontwikkeling van 9,7% in dezelfde periode. Daarbij heeft driekwart van de corporaties de huren van de woningen met de ongunstigste energielabels bevroren. De toegestane jaarlijkse huurverhogingen de jaren 2023, 2024 en 2025 worden gekoppeld aan de CAO-loonontwikkeling, in plaats van aan de inflatie. Daardoor zullen de huren in de sociale sector gemiddeld niet harder stijgen dan de gemiddelde inkomensontwikkeling van huurders.
Ook middeninkomens moeten een betaalbare huurwoning kunnen vinden. Hiervoor is onlangs het wetsvoorstel betaalbare huur naar de Raad van State gestuurd. De huurprijzen zijn de laatste jaren veel te hard gestegen, onder meer omdat panden opgekocht werden in de grote steden en tegen forse prijzen verhuurd werden. Met de voorgestelde regulering van de middenhuur komt er weer een beter evenwicht op de huur- en koopmarkt en gaan huurders van middenhuurwoningen een huurprijs betalen die past bij de kwaliteit van de woning.
Met de huurtoeslag helpt de overheid mensen met een laag inkomen hun woonlasten beter te kunnen dragen. De minister wil met het wetvoorstel vereenvoudiging huurtoeslag de huurtoeslag toegankelijker, begrijpelijker en beter uitvoerbaar maken. Het wetsvoorstel is in afwachting van behandeling door de Tweede Kamer.
Het aanbod van betaalbare woningen moet de komende jaren flink blijven stijgen. Volgens de meest recente prognose moeten er tot en met 2030 981.000 woningen bij komen. Provincies en Rijksoverheid spraken recent in de woondeals af in welke regio’s flink bijgebouwd gaat worden. Hiervan is tweederde betaalbare huur, koop en sociale huur. Om betaalbare nieuwbouw te stimuleren kwam minister De Jonge eerder met een pakket maatregelen om door te blijven bouwen tijdens de verwachte dip.
De invoering van de opkoopbescherming verbeterde de kans voor starters om een betaalbare koopwoning te kopen. Zo’n 20 gemeenten voerden die al in om ervoor te zorgen dat betaalbare koopwoningen niet meer verdwijnen naar het dure huursegment. Ook kwam de minister met een handreiking over instrumenten voor betaalbare koop. Deze zetten gemeenten in bij het realiseren van betaalbare koopwoningen voor starters in de regio. Om de toegang tot betaalbare koopwoningen verder te verbeteren komt de minister na de zomer met een uitwerking van het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen. In het fonds zit € 40 miljoen om een nieuwe vorm van de indertijd succesvolle premie A-woningen te realiseren. Huishoudens die het momenteel financieel net niet lukt een koopwoning te bemachtigen, kunnen straks via deze regeling met financiële hulp van de overheid, ontwikkelaars en gemeenten toch een woning kopen.
Het voorstel voor herziening van de Huisvestingswet gaat gemeenten meer mogelijkheden geven om woningzoekenden met een bepaald beroep, of binding aan de gemeente, voorrang te geven bij aankoop van een nieuwbouwwoning. Ook mogen gemeenten in dit voorstel vaker huurwoningen toewijzen aan deze doelgroepen. Het wetsvoorstel is in afwachting van behandeling in de Eerste Kamer.
Sinds 1 juli is de Wet goed verhuurderschap van kracht. Deze wet geeft gemeenten meer mogelijkheden om ongewenst verhuurgedrag, zoals woondiscriminatie, intimidatie, onredelijke servicekosten en een te hoge borg tegen te gaan. Gemeenten kunnen voor een bepaald gebied een huurvergunning instellen. Daarmee kunnen eisen aan verhuurders worden gesteld. Denk aan maximale huurprijzen en het uitvoeren van tijdig onderhoud van de woonruimte. Ook zijn er regels in de wet opgenomen waardoor de huisvesting van arbeidsmigranten wordt verbeterd. Verder kondigde de minister recent aan dat hij bestaande regels voor servicekosten wil gaan aanscherpen om misbruik van servicekosten tegen te gaan.
In de koopsector zijn eveneens maatregelen getroffen die moeten zorgen voor betere bescherming van kopers. Zo bevordert het sinds januari 2023 verplichte biedlogboek voor leden van brancheorganisaties een open en transparanter koopproces en is inmiddels branche overstijgend tuchtrecht ingericht.
