Als de gemeentelijke bouwleges niet dalen, zullen de kosten van nieuwbouwhuizen nog verder stijgen. Kopers van nieuwbouwwoningen gaan vanaf 1 januari 2024 apart betalen voor de controle op de bouwkwaliteit van hun nieuwe huis, een kostenpost die nu nog onderdeel is van de gemeentelijke bouwleges. Die verandering komt door de invoering van de Wet kwaliteitsboring voor het bouwen (Wkb). Uit onderzoek in opdracht van Vereniging Eigen Huis blijkt dat de bouwleges in veel gemeenten nu al hoog zijn, soms zelfs meer dan €12.000 voor een starterswoning van €300.000.
Naast de kosten die kopers betalen voor (het in behandeling nemen van) de bouwvergunning, komen daar volgend jaar kosten voor de kwaliteitscontrole bij. Minister De Jonge heeft gesteld dat naar verwachting de gemiddelde bouwleges met 30% zullen dalen en dat deze daling zal opwegen tegen de kosten van een kwaliteitsborger. Cindy Kremer, directeur van Vereniging Eigen Huis: “Tot nu twijfelen deskundigen of dit voor alle categorieën nieuwbouwwoningen haalbaar is. Vooral in het betaalbare woningsegment tot €350.000 moeten we voorkomen dat woningen hierdoor nog duurder worden. Vereniging Eigen Huis zal de tarieven van de bouwleges dus scherp in de gaten houden en indien nodig de minister hierop aanspreken.”
De grote verschillen in bouwleges tussen gemeenten zijn onwenselijk, vertelt Kremer. "Het is niet eerlijk dat kopers voor precies dezelfde vergunning in de ene gemeente tot wel €10.000 meer moeten betalen dan in een andere gemeente. Dat botst met de grote nood aan betaalbare woningen. De minister zou daarom een maximumbedrag moeten stellen aan de bouwleges die gemeenten rekenen."
Voor een nieuwbouwwoning van €300.000 betaalt een koper gemiddeld €5.300 aan bouwleges. Dit bedrag wordt verrekend in de bouwsom. Maar in gemeenten zoals Zeist of Wormerland kunnen deze leges oplopen tot meer dan €12.000, terwijl je in Den Haag en Waddinxveen respectievelijk €1.800 en €2.380 betaalt. In 16 gemeenten stegen de bouwleges dit jaar met 10% of meer.
Bekijk de interactieve kaart met bouwleges per gemeente
Of bekijk de top 10 hoogste en laagste tarieven en de grootste stijgers en dalers:
Top 10-lijstjes bouwleges per gemeente (2023) (pdf)
Het onderzoek wordt jaarlijks uitgevoerd door IGG Bouweconomie in Den Haag. Directeur Arno Vonk: “Tijdens het onderzoek bleek dat meerdere gemeenten de legesverordening niet correct toepassen, bijvoorbeeld door een onjuiste berekening van de bouwkosten of de BTW. In die gevallen worden vaak te hoge bedragen in rekening gebracht. Wij adviseren daarom bouwers van nieuwbouwwoningen en huiseigenaren die voor hun verbouwing een vergunning nodig hebben om de legeskosten te controleren.”
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is onderdeel van de nieuwe Omgevingswet. Hierbij worden de vergunningverlening en het toezicht tijdens de bouw verdeeld tussen de gemeente en private kwaliteitsborgers. De kwaliteitscontroleurs worden ingehuurd door de bouwer en betaald door de koper. Ook huiseigenaren die hun woning willen verbouwen en daarvoor een vergunning nodig hebben, krijgen hiermee te maken. Momenteel is de gemeente verantwoordelijk voor deze controle en worden de legeskosten hierop gebaseerd.
