De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft op 12 december een herzien prioriteringskader gepubliceerd dat bepaalt welke maatschappelijke functies voorrang krijgen op het overbelaste elektriciteitsnet.
Lees het besluit in de Staatscourant
Met de herziene prioriteringskader moet meer duidelijkheid komen over het toekennen van schaarse netcapaciteit. De meest ingrijpende wijziging is de introductie van 1 integrale wachtrij voor zowel kleinverbruikers (zoals woningen, maatschappelijk vastgoed, laadpalen en mkb-bedrijven) als grootverbruikers. Nu reserveren netbeheerders nog standaard netcapaciteit voor kleinverbruik (KV), zodat woningbouw en mkb-projecten niet hoeven te wachten.
De ACM concludeert dat deze werkwijze van reserveren geen recht doet aan het prioriteringskader Daarom stopt het automatisch reserveren van capaciteit voor kleinverbruik per 1 juli 2026. Vanaf dat moment wordt transportcapaciteit toegewezen op basis van maatschappelijke prioriteit – ongeacht of het om klein- of grootverbruik gaat.
Het wegvallen van de KV-reservering kan grote maatschappelijke impact hebben. Gemeenten en sectorpartijen vrezen dat:
Woningbouwprojecten en verduurzamingsplannen in veel gemeenten vertragen, omdat zij niet langer automatisch transportcapaciteit krijgen en ook op de wachtlijst van de netbeheerder komen.
Andere kleinverbruikers, zoals mkb-bedrijven en exploitanten van laadpalen, achter in de wachtrij belanden, ná de geprioriteerde projecten. Zij komen voorlopig niet in aanmerking voor transportcapaciteit en hebben geen gelijke toegang tot oplossingen zoals congestieverzachters of alternatieve transportrechten.
Het nieuwe kader bevat wel een mogelijkheid voor het ‘eerder aanvragen’ van capaciteit voor woningbouw en onderwijs. Daardoor kunnen gemeenten op tijd transportcapaciteit claimen. Maar er zijn nog flinke principiële en juridische bezwaren, bijvoorbeeld rond extra taken en administratie die gemeenten moeten leveren en de mogelijke financiële risico’s die ontstaan voor gemeenten.
Een gezamenlijke werkgroep van de ministeries van KGG en VRO, ACM, Netbeheer Nederland, IPO en de VNG onderzoekt momenteel hoe de nieuwe werkwijze uitvoerbaar kan worden richting de invoeringsdatum van 1 juli 2026. Daarbij ligt de focus op de praktische haalbaarheid voor gemeenten en het oplossen van de geconstateerde principiële bezwaren.
Het prioriteringskader moet netbeheerders en aanvragers duidelijkheid geven bij het toekennen van schaarse netcapaciteit, op basis van objectieve en maatschappelijk relevante criteria. Het kader is nodig omdat grote schaarste aan transportcapaciteit ertoe leidt dat vooral grootverbruikers, zoals industriële bedrijven, niet direct op het elektriciteitsnet kunnen worden aangesloten. De update volgt nadat enkele marktpartijen bezwaar maakten tegen het eerdere kader uit 2024 en de rechter oordeelde dat ACM beter moest onderbouwen waarom bepaalde functies wel of niet prioriteit kregen.
De ACM handhaaft de bestaande 3 prioriteitscategorieën:
Congestieverzachters: projecten die direct ruimte creëren op het net
Veiligheid: functies die essentieel zijn voor nationale veiligheid en hulpdiensten
Basisbehoeften: voorzieningen voor dagelijkse maatschappelijke behoeften, zoals woningbouw en onderwijs
In de herziening zijn meerdere functies toegevoegd. De belangrijkste toevoegingen voor gemeenten komen bij categorie 3 - Basisbehoeften: verkeersveiligheid, openbaar vervoer, gedeelde huisvesting (bijvoorbeeld voor zorg of opvang) en telecommunicatie.
Meer informatie
Lees de antwoorden op vragen die gemeenten stelden tijdens een online informatiebijeenkomst op 13 november 2025.
