Nieuwe generatie Eurocodes is het nieuwe normaal

Dit artikel is afkomstig uit PONT, vakblad Bouwen met Kwaliteit, editie 2025-4

Onlangs zijn de eerste Engelstalige delen van de teede generatie Eurocodes gepubliceerd, waarmee een belangrijke stap is gezet in de actualisatie van het stelsel. De vernieuwing is in gang gezet en de eerste delen zijn nu officieel beschikbaar. Het is een omvangrijke operatie: het gaat om tien normen, verdeeld over 65 delen, met in totaal meer dan 8.000 pagina’s. Daarnaast komt er een elfde norm bij: Eurocode 19100, over het ontwerp en de berekening van glasconstructies.

Europese samenwerking, Nederlandse inbreng

De Eurocodes worden centraal ontworpen en bewaakt door technische comités van de European Committee for Standardization (CEN). De Nederlandse inbreng in deze comités wordt verzorgd door de normcommissies Technische Grondslagen voor Bouwconstructies (TGB’s). Voor elk van de tien, straks elf, Eurocodes is er een commissie die als schaduwcommissie functioneert.

Binnen de TGB’s worden de Nationale Bijlagen voor alle Eurcodes ontwikkeld. De Nationale Bijlagen zijn belangrijk omdat er weliswaar Europese uniformiteit wordt nagestreefd, maar er toch per land grote verschillen zijn. In Noorwegen valt bijvoorbeeld veel meer sneeuw dan in Spanje. Dat betekent dat de daken in Noorwegen meer bestand moeten zijn tegen het gewicht van de sneeuw. Andersom moeten constructies en bouwmaterialen in Griekenland weer beter tegen warm weer zijn bestand dan in Denemarken.

Het belang van Nationale Bijlagen is dus duidelijk en daarom streeft NEN ernaar om in elke TGB optimale expertise te hebben. Samen bepalen deze professionals wat er in de Nationale Bijlage komt. De voorzitter van elke TGB zal al het mogelijke doen om tot een unanieme besluitvorming te komen. Indien dit niet lukt en er dus geen unanimiteit is, dan wordt de norm afgesproken over dat deel van de inhoud waar wel consensus over is. Lukt dat niet, dan wordt alleen het deel vastgesteld waarover consensus bestaat.

Nadat een norm op deze manier tot stand is gekomen wordt hij opengesteld voor een publieke commentaarronde. Deze ronde duurt meestal drie maanden en het betekent dat iedereen in Nederland, met belangstelling voor en kennis van het onderwerp, zijn of haar commentaar in kan dienen. Vervolgens wordt elk commentaar beoordeelt op relevantie en al dan niet toegepast in de tekst van de norm. Hierna besluit de betreffende commissie over de daadwerkelijke publicatie. Conform Europese afspraken wordt de eerste generatie Eurocodes ingetrokken op 1 april 2028 en daarna volledig vervangen door de tweede generatie.

Deskundigheid uit markt onontbeerlijk

Voor het maken van goede afspraken zijn er verschillende partijen nodig. NEN is een organisatie die daarvoor kan zorgen, dat doen ze al meer dan 100 jaar. De allereerste (gemeentelijke) bouwnormen uit 1902 gingen voornamelijk over licht en verse lucht (lees het minimale aantal ramen in een woning) en sanitaire voorzieningen (lees buiten in de tuin). Daar was NEN nog niet bij betrokken, maar alle normen en codes daarna kwamen tot stand via NEN.

Danielle van Haasteren en Mirjam van der Gugten vormen namens NEN de projectleiding voor het ontwikkelen van de Nationale Bijlagen bij de nieuwe generatie Eurocodes en het verzorgen van vertalingen naar het Nederlands. Ze kunnen niet genoeg benadrukken dat NEN een faciliterende rol heeft en dat de deskundigheid voor het ontwikkelen van de Nationale Bijlagen in de bouw zelf ligt, met name bij constructeurs en architecten. Van der Gugten: “Voor het meewerken aan Eurocode 0 is veel belangstelling, dat is logisch want het is de basis van de Eurocodes. Ook de andere Eurocodes hebben over belangstelling niet te klagen, behalve Eurocode 9 (NEN-EN 1999) voor het berekenen en ontwerpen van aluminiumconstructies. Daar zoeken we nog deskundigen voor.” Van Haasteren vult haar aan: “We proberen wel om te vermijden dat het een Poolse Landdag wordt, maar deskundigheid uit de markt is onontbeerlijk. Zeker bij het opstellen van de Nationale Bijlagen. Uiteindelijk geeft de Nederlandse bouwwereld zelf, in de volle breedte, aan welke nationale parameters er nodig zijn.

Wat verandert er?

• De Eurocodes richten zich niet langer alleen op nieuwbouw, maar ook op de transformatie van bestaande gebouwen, zoals herbestemming van kerken of sporthallen.
• Duurzaamheid en circulariteit krijgen een vaste plek.
• Dankzij AI zijn er nu veel geavanceerdere rekenmethoden beschikbaar.
• De nieuwe generatie Eurocodes houdt rekening met klimaatverandering en toekomstige bouwuitdagingen in Europa.

Tijd voor nieuwe generatie

Last but not least geven we het woord aan prof. dr. ir. Joost Walraven. Voorzitter van de normcommissie TGB Plenair (Technische Grondslagen voor Bouwconstructies) en sinds decennia een autoriteit aangaande constructieve veiligheid in de bouw. Het aandachtsgebied van de normcommissie bestaat uit een breed palet aan ontwerptechnieken voor constructieve veiligheid voor bouwwerken in Nederland, waaronder de Eurocodes en Nationale Bijlagen, de NEN 8700-serie voor bestaande bouw, NEN 6707 voor de bevestiging van dakbedekkingen en NEN 6786 voor beweegbare bruggen.

Walraven vindt het een goede zaak dat de Eurocodes nu worden herzien. “Wat ik mooi vind is de pluriforme samenstelling van deze normcommissie. Het zijn niet alleen de architecten of betonproducenten, maar alle actoren in het werkveld zijn goed vertegenwoordigd. We hebben door de jaren heen mooie dingen kunnen doen en de normen voor bouwen zijn met de tijd meegegaan. Tegenwoordig worden de daken bedekt met zonnepanelen en worden er complete parken met windmolens aangelegd. Ook hebben we veel van het buitenland kunnen leren en zij van ons.”

De voorzitter blijft zich er wel over verbazen dat men in Duitsland nog steeds bruggen en viaducten bouwt door meter voor meter beton in bekisting te storten: “Dat is daar de norm, terwijl we in Nederland werken met prefab elementen en dus meer en sneller meters maken. Wat ons daarbij wel enorm helpt is het unieke Hoogovencement dat we in Nederland hebben, dat aanzienlijk bijdraagt aan de duurzaamheid van bouwconstructies. De as die achterblijft in de Hoogovens (tegenwoordig Tata Steel) wordt door het cement heen gemengd waardoor het kwalitatief veel hoogwaardiger is dan het reguliere Portlandcement dat elders in de wereld wordt gebruikt. De Oosterscheldebrug is daar, zowel qua prefab als cement, een fraai staaltje van.”

“Ik vind het bijzonder goed dat de Eurocodes nu worden aangepast. Het is tijd voor een nieuwe generatie, al denk ik wel dat ook de NEN 8700-serie steeds belangrijker wordt omdat er meer en meer met de verbouw van bestaande gebouwen wordt gedaan. In mijn ogen een goede ontwikkeling.”

De ontwikkelingen van de Nationale Bijlagen voor de Eurocodes gaan razendsnel. Blijf op de hoogte door regelmatig de Eurocodes-pagina van NEN op LinkedIn te bezoeken: https://www.linkedin.com/showcase/nen-eurocodes/

Overzicht Eurocodes

Elke Eurocode gaat over een specifiek onderwerp aangaande constructieve veiligheid en betreft de basis of het materiaal. Bijgaand een overzicht van alle Eurocodes.

Basis

• NEN-EN 1990: Eurocode 0, Grondslag van het constructief ontwerp
• NEN-EN 1991: Eurocode 1, Belastingen op constructies

Materiaalgebonden

• NEN-EN 1992: Eurocode 2, Ontwerp en berekening van betonconstructies
• NEN-EN 1993: Eurocode 3, Ontwerp en berekening van staalconstructies
• NEN-EN 1994: Eurocode 4, Ontwerp en berekening van staal- betonconstructies
• NEN-EN 1995: Eurocode 5, Ontwerp en berekening van houtconstructies
• NEN-EN 1996: Eurocode 6, Ontwerp en berekening van steenconstructies
• NEN-EN 1997: Eurocode 7, Geotechnisch ontwerp
• NEN-EN 1998: Eurocode 8, Ontwerp en berekening van aardbevingsbestendige constructies
• NEN-EN 1999: Eurocode 9, Ontwerp en berekening van aluminiumconstructies

Nieuw

• NEN-EN 19100: Eurocode 10, Ontwerp en berekening van glasconstructies (zie pagina 19

Dit artikel staat in PONT, vakblad Bouwen met Kwaliteit (editie 2025-4). Bouwen met Kwaliteit is het vakblad dat PONT 9 keer per jaar uitbrengt in samenwerking met de Vereniging BWT Nederland en Vereniging Kwaliteitsborging Nederland. Iedere editie duiken we met dit nieuwe magazine de diepte in, met interviews, verdiepingsartikelen en opinies van experts op het gebied van bouwkwaliteit. Klik hier voor meer informatie.