Het zal je niet ontgaan zijn, op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Het zal verder geen verrassing zijn, maar ook onder de Omgevingswet kunnen kosten worden verhaald voor werken, werkzaamheden en maatregelen op initiatiefnemers die profijt hebben bij deze activiteit(en).
Een initiatiefnemer en een gemeente zullen veelal een anterieure overeenkomst sluiten over kostenverhaal voorafgaand aan het besluit dat de aangewezen activiteit mogelijk maakt. Naast de anterieure overeenkomst is het mogelijk dat kostenverhaal wordt opgenomen in het omgevingsplan of in een omgevingsvergunning voor een BOPA.
De gemeente kan, wanneer dat is geregeld is in het omgevingsplan, een extra financiële bijdrage in rekening brengen. Deze bijdrage kan bijvoorbeeld verschuldigd zijn wanneer er kwalitatieve verbeteringen van landschap, natuur, water of de stikstofbalans, de aanleg of aanpassingen van infrastructuur en daartoe benodigde voorzieningen, de realisatie van sociale woningbouw en het slopen van opstallen van toepassing zijn.
Daarvoor gelden de volgende vereisten:
de bijdrage wordt alleen geheven bij aangewezen activiteiten;
er is een grondslag in het omgevingsplan; en
de bijdrage wordt geheven voor en besteed aan aangewezen categorieën ontwikkelingen ter verbetering van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving.
Er dient een financiële samenhang te bestaan tussen de bouwactiviteit van een initiatiefnemer en de ontwikkeling waarvoor de bijdrage verhaald wordt, oftewel een functionele samenhang.
Wanneer er dus voor een voorziening kostenverhaal mogelijk is, dan mag er niet een afdwingbare financiële bijdrage worden gevraagd.
De verschuldigde geldsom dient te zijn betaald voorafgaand aan het starten van de aangewezen activiteit. Tot het moment dat er nog niet betaald is, mag er niet gestart worden met de activiteit(en) en geldt er dus een bouwverbod (artikel 13.12 Omgevingswet).
Hier kan een uitzondering voor worden gemaakt op grond van artikel 13.13 lid 2 jo. 13.19 lid 1 van de Omgevingswet, wanneer er zekerheden worden gesteld voor de betaling. Dan kan er wel gestart worden met bouwen.
Wanneer het bouwverbod wordt overtreden, kan er een bestuurlijke sanctie worden opgelegd door burgemeester en wethouders.
Dus:
kostenverhaal kan worden geregeld via een anterieure overeenkomst;
of er kan op verzoek van de initiatiefnemer een kostenverhaalbeschikking worden aangevraagd;
de geldsom dient vooraf aan te activiteit te zijn betaald;
totdat moment geldt er een bouwverbod;
waar bij overtreding een bestuurlijke sanctie kan worden opgelegd.
