Deze week maakten omwonenden van Tata Steel bekend dat zij zelf onderzoek willen laten doen naar de uitstoot en lozingen van Tata Steel in IJmuiden. De stichtingen IJmondig, Frissewind.nu en Schapenduinen hebben uit hun achterban van omwonenden 1 miljoen toegezegd gekregen om door middel van drones en onderwaterrobots de uitstoot van het staalbedrijf bij de bron te onderzoeken.
Het conflict tussen Tata Steel en haar omwonenden speelt al langer. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat omwonenden van Tata Steel vaker last hebben van gezondheidsproblemen zoals hartklachten, diabetes en longkanker. Ook door de GGD is vastgesteld dat er bovengemiddeld veel kankergevallen zijn in dit gebied. Volgens de omwonenden blijken de GGD en het RIVM echter te gevoelig voor de ‘Tata Steel lobby’ waardoor zij onvoldoende onderzoek doen naar de verhoogde kans op gezondheidsproblemen. Daarom nemen de omwonenden nu de taak van de overheid over, stellen zij in een persbericht.
Het wantrouwen richting de GGD en het RIVM is ontstaan door verschillende voorvallen. Zoals het schrappen van de naam van Tata Steel uit het eindrapport van de GGD Kennemerland in opdracht van de GGD-directeur.
In Nederland moet een bedrijf voor een belangrijk deel zelf (geaccrediteerde) metingen laten verrichten aan de eigen uitstoot. In de vergunning staan emissie-eisen waar Tata Steel aan moet voldoen. De OD NZKG controleert de meetrapporten van de geaccrediteerde bureaus (kloppen de getallen en berekeningen) en emissiespecialisten wonen een paar keer per jaar de metingen bij om erop toe te zien dat deze op juiste wijze worden gedaan. Wanneer er aanleiding voor is, worden er aanvullende metingen uitgevoerd. Er is bijvoorbeeld een onderzoek geweest naar geur. De OD NZKG houdt daarmee dus ook toezicht op de emissies van Tata Steel bij de bron.
In een e-mail aan een omwonenden heeft het RIVM aangegeven dat ‘het relevant kan zijn te weten wat een bron uitstoot’, maar dat dit niet binnen de opdracht dan wel rol van het RIVM ligt.
In september presenteert het RIVM een deelonderzoek naar de samenstelling van stof. Dit deelonderzoek is onderdeel van een uitgebreid gezondheidsonderzoek, uitgevoerd door het RIVM. De opzet van het gehele RIVM-gezondheidsonderzoek is gebaseerd op vragen van bewoners. Het wordt begeleid door een klankbordgroep, bestaand uit bewoners en organisaties. De omgeving heeft daarmee inspraak in wat wordt onderzocht. Omwonenden geven aan dat dit rapport voor het Kamerdebat van 9 september gepubliceerd zou moeten worden, zodat de kamer kennis kan nemen van het rapport voor het debat.
Jeroen Olthof, gedeputeerde Mobiliteit en Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Gezondheid en Milieu, en Luchtvaart en Schiphol, verantwoordelijk voor het programma Tata Steel 2020-2050 reageert in een bericht van de Provincie Noord-Holland:
“Wij spannen ons als gezamenlijke overheden maximaal in voor een gezondere leefomgeving. Daar kunnen inwoners ons op vertrouwen en ik hoop dat zij dat doen. Ik kan me goed voorstellen dat mensen ongerust zijn en blijven over de kwaliteit van hun leefomgeving hier in de IJmond. Het staat elke burger vrij om de overheid uit te dagen als ze het gevoel hebben dat het beter kan. Ik ben altijd bereid daarover met bewoners in gesprek te gaan. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied heeft inmiddels contact gezocht met de initiatiefnemers van het onderzoek voor een gesprek over het initiatief.
De provincie en de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) en ik persoonlijk staan voortdurend in contact met de omwonenden van Tata Steel. Zo organiseren we gesprekstafels met omwonenden, staat onze deur open op onze locatie in De Moriaan in Wijk aan Zee en hebben we een online tool waar mensen hun klachten over de omgeving met zo min mogelijk inspanning kunnen melden. We krijgen ook een steeds beter beeld van de situatie in de IJmond en de stoffen die mensen in hun leefomgeving aantreffen. Onder meer met ons Programma Tata Steel, het uitvoeringsprogramma van de OD NZKG, het luchtmeetnet, de eNoses, het project Schone Luchten, het toezicht van de OD NZKG op de emissies en de metingen en onderzoeken die we voortdurend uitvoeren met onder andere het RIVM. In september presenteert het RIVM een onderzoek naar de samenstelling van stof. De onderzoeksopzet van het RIVM is gebaseerd op vragen van bewoners. De omgeving heeft daarmee inspraak in wat wordt onderzocht."
