Je herinnert je vast nog wel de Participizza-avond van Anton uit de tv-serie De Luizenmoeder. Het leek zo’n goed idee. Samen met alle ouders brainstormen onder het genot van een zelfgemaakte pizza en het liefst zo inclusief mogelijk. De voorbereidingen verliepen al krampachtig en lastig: sluiten we niemand uit? Vegetarische pizza’s of ook Halal-pizza’s? Heel vermakelijk om te zien.
Iedereen moet immers tevreden worden gehouden, terwijl dat in de praktijk een illusie is. De bedoeling achter artikel 10.2 Omgevingsbesluit is vast heel goed. Zo vroeg mogelijk ideeën verzamelen en uitwisselen, mensen betrekken en alle belangen meewegen in de voorbereiding van het plan. De praktijk van participatie en omgevingsdialogen is zoals altijd weerbarstiger dan de letter van de wet.
Hoewel de participatie onder de Omgevingswet nog nieuw is, valt er natuurlijk wel lering te trekken uit voorgaande participaties, zoals in bestemmingsplantrajecten. Of het nu omgevingsdialoog heet, inspraak of hoe dan ook, het gaat er om echt in gesprek te komen met bewoners en ondernemers. Ik heb al van alles voorbij zien komen: bordspellen, dialogen via de Ipad, gele plakkertjes op een kaart, samen ontwerpen. Goede participatie houden is heel complex. Leken goed informeren en relevante informatie verzamelen is moeilijk. Weerstand incasseren ook. Het is vooral psychologie: begrijpen hoe wij mensen in elkaar zitten. We houden niet van verandering. We staan vaak in de ‘Nee-stand’. Nee, we willen geen woningen achter onze tuin, we willen vrij uitzicht.
Eerlijk zijn. Mensen voelen feilloos aan dat er informatie wordt achtergehouden. Ze prikken dwars door mooie praatjes, spelletjes en holle artist impressions in presentaties heen. Vooral wethouders hebben hier een taak in vind ik. Vertel eerlijk hoe het zit. Dat die nieuwe woningen er gewoon moeten komen, het tekort aan woningen moet worden opgelost. Draai er niet omheen. Waar mensen vooral boos om worden is het draaien of horen ‘u kunt een zienswijze indienen‘ of ‘u kunt altijd nog beroep instellen‘. Formeel klopt dat, maar de meeste mensen willen vooral een luisterend oor, een gesprek en een eerlijk verhaal horen van de gemeente. Dat is universeel. Het is ook heel menselijk om dat als wethouder heel eng te vinden om dat te vertellen. Probeer het gewoon, het lucht op.
