Procesbelang is een bikkelharde voorwaarde om een besluit aan te vechten. Maar wanneer is er sprake van procesbelang?

Nou, deze week is nog maar weer eens bepaald dat wanneer je alleen principiële belangen hebt of je wil slechts je advocaatkosten terug krijgen, je dan nul op je rekest krijgt.

Principes

Bij de bestuursrechter hoef je echt niet alleen aan te komen met principiële bezwaren tegen het verloop van een procedure. Pas wanneer je een actueel en reëel belang hebt om een besluit inhoudelijk door een rechter te laten toetsen, ben je van harte welkom (inmiddels rotsvaste jurisprudentie, zoals in ABRvS 27 augustus 2008, 200800487/1).

Proceskosten

Ook wanneer er voor jou alleen de proceskosten op het spel staan, zal je beroep op een teleurstelling uitlopen. Dit is voor een bestuursrechter geen reden om een besluit inhoudelijk te beoordelen (eveneens vaste jurisprudentie, bijvoorbeeld ABRvS 23 maart 2005, 200406181/1).

Wanneer dan wel?

Geen belang, geen actie dus. Er moet dus altijd een feitelijk belang (een concreet voordeel) zijn voor degene die (hoger) beroep instelt.

Denk hierbij overigens niet alleen aan een gunstiger dictum (bijvoorbeeld: beroep gegrond en vernietiging van een bouwvergunning), maar ook een gunstiger motivering van de uitspraak kan een procesbelang zijn.

Zo kan een rechtbank je beroep gegrond verklaren, maar andere argumenten onbesproken laten. En dit heeft wellicht tot gevolg dat er een nieuw besluit op bezwaar wordt genomen die wel stand houdt. En net jouw argumenten die fataal kunnen zijn voor het door jou bestreden besluit kwamen niet aan de orde. Hoger beroep tegen de in jouw ogen onvolledige uitspraak van de rechtbank, heeft dus wel degelijk een procesbelang (ABRvS 23 maart 1995, AB 1996/262).

Ook een schadevordering vormt een procesbelang voor een beoordeling van het besluit, zelfs als dit besluit inmiddels is ingetrokken (ABRvS 16 november 1998, AB 1999/426).

Ambtshalve toets procesbelang

Overigens wordt een bestuursorgaan een handje geholpen door de rechter bij de vraag of een appellant een procesbelang heeft. Dit wordt door de rechter immers ambtshalve getoetst (ABRvS 12 februari 2003, AB 2003/183 en ABRvS 6 november 2002, JB 2003/7).

Bron: onder meer ABRvS 4 januari 2012, 201106789/1/H1

Door Max Seelen (Patres)