Ruimtemeesters & PONT partnership; Kennisdelen voor een slimmere en betere leefomgeving

We zijn ruim een jaar onderweg sinds de invoering van de Omgevingswet. Vinden jullie de nieuwe wetgeving tot nu toe een succes? Valt de praktijk jullie mee of tegen?

Ron Visscher: “In de praktijk wordt er nog lang niet optimaal gebruikgemaakt van de instrumenten van de Omgevingswet. Een succes kun je het daarmee nog niet noemen. Wel is er inmiddels acceptatie dat dit de wet is waar we de komende jaren mee werken. Tegelijkertijd zien we nog veel onzekerheid bij de toepassing, zelfs bij eenvoudige initiatieven. Voordat het Omgevingsplan volledig benut wordt, zijn we een paar jaar verder.”

Koen van Polanen: “Als we kijken naar handhaving, blijft de basis grotendeels hetzelfde, omdat die is verankerd in de Algemene wet bestuursrecht. Maar we zien wel veranderingen, zoals het handhaven op zorgplichten.”

Jullie waren al jarenlang bezig met de voorbereidingen. Wat heeft jullie het afgelopen jaar desondanks verrast?

RV: “Het is opvallend dat veel partijen pas laat vroegen om basiscursussen Omgevingswet. Dat laat zien hoe afwachtend men de afgelopen tien jaar is geweest. Daarnaast valt het op dat starters en afstudeerders nog niet altijd een stevige basis hebben in kennis over de Omgevingswet. Een gemiste kans, want met die kennis ben je direct van waarde op de arbeidsmarkt. Dit hangt mogelijk samen met het gebrek aan praktijkvoorbeelden in het onderwijs.”

KvP: “We kenden allemaal het adagium ‘eenvoudig beter’, maar in de praktijk blijkt dat lang niet altijd op te gaan. Zeker wanneer je spreekt met inwoners, merk je dat bepaalde zaken lastig uit te leggen zijn.”

Wat vinden jullie de meest positieve verandering die de invoering van de Omgevingswet heeft gebracht?

RV: “De integrale benadering van initiatieven. Integraal werken aan dossiers wordt steeds vanzelfsprekender, en dat verhoogt de kwaliteit van plannen én van de leefomgeving.”

KvP: “Integraal denken én werken is wat mij betreft de grootste winst.”

En wat de meest negatieve?

KvP: “In een tijd van woningnood en stikstofproblematiek helpt een nieuwe wet niet altijd. Het niet integreren van volkshuisvesting in de Omgevingswet is bijvoorbeeld een gemiste kans.”

RV: “De juridische onzekerheid legt plannen soms onterecht stil.”

Vanaf 2025 zijn jullie partner van PONT | Omgeving. Wat gaan we dit jaar van jullie zien op het platform?

RV: “Afgelopen jaar hebben we, in het kader van ons twintigjarig bestaan, onze huisstijl onder de loep genomen. We hebben onze merkwaarden, die in de loop der jaren zijn ontstaan en door onze Meesters steeds naar voren werden gebracht, strakker gepositioneerd. Door ons verhaal zichtbaar te maken, laten we zien hoe wij met kleine acties grote impact creëren op de fysieke leefomgeving.

Als Ruimtemeesters zijn we een kennispartner voor overheden. Dat betekent dat we actuele vraagstukken snel vertalen naar concrete oplossingen. Onderwerpen als stikstof, netcongestie en woningbouwversnelling staan hoog op onze agenda. Daarnaast delen we veel kennis over evenementenbeleid, de aanpak van vakantieparken, huisvesting van arbeidsmigranten en (flex-)woningen. Via ons partnership willen we onze kennis beter vindbaar maken voor gemeenten, én voor juristen en planologen die een werkgever zoeken waar persoonlijke en inhoudelijke ontwikkeling vooropstaat.”

Ruimtemeesters focust zich in het bijzonder op ‘Procedures in het omgevingsrecht’. Waarom past dit dossier goed bij jullie?

RV: “Onze naam zegt het al. Met een team van veertig planologen en juristen zijn we dagelijks bezig met ruimtelijke procedures. We hebben veel praktische juridische kennis en zorgen ervoor dat projecten in beweging blijven. Van principeverzoek tot de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State: wij kennen het proces.”

KvP: “Daarbij beperken we ons niet tot de procedures van initiatieven. We beheersen de hele beleidscyclus – van beleid en uitvoering tot handhaving en de terugkoppeling naar beleid (de Big-8).”

Welke veranderingen zien jullie in de praktijk rond deze procedures? Wat zou er moeten veranderen voor een efficiënter proces?

RV: “We zien nog vertraging op twee punten. Enerzijds door juridische onzekerheid over de nieuwe wetsinstrumenten en procedures. Anderzijds vraagt integraal werken om flinke aanpassingen in werkprocessen. Soms is het ook een kwestie van betere gespreksvaardigheden en inlevingsvermogen. In onze cursus Omgevingstafelvaardigheden, die we samen met Connectuition geven, merken we dat gemeenten hier echt stappen in kunnen maken.”

Waar gaat het op dit moment in de praktijk het meest mis bij procedures in het omgevingsrecht? Hoe kan dat beter? RV: “Door juridische onzekerheid vallen procedures soms onterecht stil. De besluitvaardigheid kan beter. Vooral in de openheid richting aanvragers is nog veel winst te behalen. Een helder initiatievenproces voorkomt frustratie – zowel intern als extern.”

Hoe zou je Ruimtemeesters in het kort omschrijven?

RV: “Ruimtemeesters is een kennispartner voor de lokale overheid als het gaat om ontwikkeling en beheer van de fysieke leefomgeving. Met onze adviseurs, praktische adviezen en concrete oplossingen houden we de ruimtelijke ordening in Nederland in beweging.”

Welk belangrijk advies willen jullie de lezers van PONT | Omgeving meegeven?

RV: “Met kleine acties kun je grote impact maken. Of het nu gaat om het realiseren van initiatieven of optreden tegen overtredingen: wij pakken het samen met onze klanten op. En voor juristen of planologen die twijfelen of ze voldoende impact maken bij hun huidige werkgever: soms moet je gewoon doen!”

KvP: “Twijfelen is goed, want het dwingt je de juiste vragen te stellen. Maar weet: Ruimtemeesters is meervoud. We werken altijd samen – met klanten én met elkaar. De combinatie van planologen en juristen maakt ons uniek.”