Denken in 'eigen hokjes' en een opeenstapeling van ambities: we zien het nog te vaak gebeuren in gemeenteland. Zowel als het gaat om gebiedsontwikkeling als bij losse initiatieven. Jammer, want dat stagneert nieuwe ontwikkelingen.
Dit 'eilanddenken' leidt namelijk tot een onrealistische set van gemeentelijke wensen. Lees: een onrealistische set van eisen voor de markt, die onuitvoerbaar zijn. Beleidsambities en -normen worden vaak thematisch opgesteld, bijvoorbeeld groen, water, parkeren, klimaat, gezondheid en economie. En dan ook nog eens voor de hele gemeente. Dit leidt tot eisen die niet gebiedsspecifiek zijn. Zoals de norm voor wateropvang; niet elk gebied in de gemeente heeft dezelfde waterproblematiek. Aan hoge gronden met goede afwatering kan de gemeente andere eisen stellen dan aan een laaggelegen gebied met slechte afwatering. Die verschillen worden vaak niet meegenomen bij gebiedsontwikkeling.
Een concreet voorbeeld. Verschillende experts bij de gemeente toetsen een bouwplan. Zij krijgen de vraag of het initiatief past binnen de gestelde normen. Een aantal experts moet daar ‘nee’ op antwoorden. Er wordt namelijk niet gevraagd om de gestelde ambities te spiegelen aan wat er daadwerkelijk nodig is op de locatie. Bij te veel 'nee'-vinkjes stagneert het plan.
Dit soort denken in hokjes en losstaande thema’s heeft vertraging of zelfs een stop van initiatieven tot gevolg. En dat terwijl er juist beweging nodig is. Dat vraagt om een brede blik op het grotere geheel. Zoals bij de Omgevingstafels, waar de initiatieven ook los van elkaar worden bekeken. Een gebiedsbrede afweging is noodzakelijk om belangen goed af te wegen en maatwerk te leveren.
De experts binnen de gemeente weten vaak heel goed wat nodig is op een locatie. De gestelde normen bieden een goede richting. Ons advies: geef het vertrouwen dat zij van die norm kunnen afwijken. Deze afwegingen kun je met elkaar maken in een gebiedsprogramma. Zo voorkom je het optuigen van een kerstboom die uiteindelijk omvalt door de vele eisen, wensen, normen en ambities. En kun je verantwoorde keuzes maken.
Onder de Omgevingswet is een gebiedsgericht programma een goed instrument om invulling te geven aan de mogelijkheden van ontwikkeling binnen een gebied. Dit is ook de uitgelezen plek om een afweging tussen de verschillende beleidsambities te maken. Het programma geeft kaders en richting voor toekomstige ontwikkelingen en daarmee ruimte en duidelijkheid aan initiatiefnemers.
Onze oproep aan gemeenten: kom van dat eiland af en ga strategisch om met gebiedsontwikkeling. Ter inspiratie: wat als het ene gebied minder ruimte biedt voor parkeren en in het naastgelegen gebied ruim voldoende parkeermogelijkheden zijn? Kies er dan voor om wat minder star om te gaan met de parkeernorm in dat tweede gebied. Hiermee ontstaat ruimte voor andere ambities, zoals het oplossen van wateropvang of het toevoegen van groen. Ben flexibel en maak afwegingen en keuzes vanuit strategisch belang.
