Sinds 2017 werken bij de kust betrokken overheden, natuurorganisaties, recreatieorganisaties en ondernemers onder coördinatie van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) samen via het Kustpact. Doel van het Kustpact is ervoor zorgen dat de ontwikkeling van de kustzone hand in hand gaat met het beschermen van de ruimtelijke kwaliteit van het gebied. Op 4 maart 2025 spraken de bestuurlijke Kustpactpartners af deze succesvolle samenwerking een vervolg te geven.
Het Kustpact werd op 21 februari 2017 gesloten tussen 59 bij de kust betrokken overheden, maatschappelijke partijen en ondernemers. Maatschappelijke en politieke zorgen over de toenemende recreatieve bebouwing aan de kust waren destijds de aanleiding voor het sluiten van het pact. Men was bang dat zonder afspraken de kust zou worden volgebouwd met vakantieparken, recreatiewoningen, strandhuisjes en hotels. Want hoewel ontwikkeling kansen biedt voor de economie in de kustplaatsen, is het natuurlijke karakter van het unieke kustlandschap juist een van haar belangrijkste aantrekkingskrachten. Partijen spraken daarom af een balans te bewaren tussen de ontwikkeling van recreatieve bebouwing in het kustgebied enerzijds en bescherming en behoud van de natuur en het landschap anderzijds. 31 december 2025 werd als einddatum in het Kustpact opgenomen.
De afgelopen jaren kwamen de Kustpactpartners minimaal 2 keer per jaar bijeen om de voortgang te bespreken. Het ministerie van VRO is bestuurlijk en ambtelijk voorzitter van het Kustpact en faciliteert de overleggen tussen de partijen. De Kustpact samenwerking heeft concrete resultaten opgeleverd. Zo hebben de provincies hun kustbeleid geactualiseerd en hebben zij een zonering ingesteld waar wel en waar geen nieuwe recreatieve bebouwing mag plaatsvinden. Hierdoor blijft er ruimte voor zowel toeristische stranden als natuurgebieden. Ook zorgt de nauwe samenwerking ervoor dat partijen elkaar kennen en constructief overleggen, waardoor urgente problemen worden voorkomen in plaats van achteraf opgelost.
Het oorspronkelijke Kustpact loopt eind dit jaar af. De maatschappelijke en politieke onrust uit 2017 is afgenomen, maar de uitdagingen die op de kust afkomen zijn nog altijd groot. Het toerisme groeit en de recreatiebehoefte neemt toe. Uit prognoses van o.a. het NBTC blijkt dat Nederland in 2023 50 miljoen verblijfsbezoekers ontving, en dat dit aantal richting 2030 kan doorgroeien naar 60 miljoen. De kustgebieden zien meer groei dan andere delen van Nederland. Uit het recente kustbelevingsonderzoek van de ANWB blijkt dat bezoekers de kustgebieden gemiddeld waarderen met een 8, maar de kust wordt in sommige plaatsen ook als druk bestempeld.
20 bestuurders kwamen daarom op 4 maart 2025 bijeen tijdens het Bestuurlijk Overleg Kustpact. Zij vertegenwoordigden samen de 59 bij de kust betrokken partijen. Minister Mona Keijzer zat het overleg voor en iedere bestuurder bracht namens zijn of haar achterban input in over de toekomst van het Kustpact na 2025. Het overgrote deel is van mening dat het feit dat de zorgen uit de samenleving zijn afgenomen juist getuigd van een succesvolle samenwerking. Het zicht houden op een balans tussen de kansen die toeristische ontwikkelingen bieden en het beschermen van het kustgebied blijft echter onverminderd van belang. De meeste partijen blijven zich hier ook na 2025 graag samen voor inzetten.
De Kustpactpartners gaan dit jaar aan de slag om een nieuw Kustpact op te stellen. De bereikte resultaten worden vastgelegd en de toekomstige uitdagingen worden in een nieuw convenant opgenomen. De bestuurders hebben afgesproken de ambtelijke samenwerking voort te zetten tot en met 2030. Bestuurlijk wordt er bijeengekomen als dat ook echt noodzakelijk is. Ook is besproken dat de scope van het Kustpact beperkt wordt uitgebreid. Het nieuwe Kustpact heeft niet meer alleen betrekking op de ontwikkeling ten aanzien van recreatieve bebouwing versus bescherming van natuur en landschap, maar breder op de toeristische ontwikkelingen, recreatieve druk en de strandeconomie versus de bescherming van de kwaliteit van de leefomgeving in het kustgebied. Daarnaast worden de betrokken partners herzien en wordt bekeken of er nieuwe samenwerkingspartners zouden moeten aansluiten. De verwachting is dat het vernieuwde Kustpact in het najaar van 2025 wordt ondertekend.
