In deze blog staan tips om wateroverlast te voorkomen en als je er toch mee te maken krijgt, bijvoorbeeld door ingrepen in de omgeving, wat je dan (mogelijk) kunt doen.
Wat doe je met het hemelwater dat op je eigen terrein valt? Iedere eigenaar moet eerst en vooral zorgen dat water dat op zijn perceel valt, daar de bodem in kan zakken of kan afwateren naar openbaar water. Men moet zich dus (op zijn minst) inspannen om wateroverlast op buurpercelen te voorkomen. Nu er steeds meer regen in korte tijd valt als gevolg van klimaatverandering, kan het zijn dat men het eigen perceel daarop moet aanpassen. (Zie ook deze blog).
Wordt er in de omgeving een gebiedsontwikkeling voorbereid? Wees dan alert en maak gebruik van je rechten om deel te nemen aan de ruimtelijke procedures (inspraak, zienswijze, beroep) en focus op de waterparagraaf (de toets van het waterbelang).
Start men in de omgeving met de aanleg van een nieuw (woon)gebied of infrastructurele ontwikkeling? De opdrachtgever (gemeente, provincie, Rijk of waterschap) dient een vooropname te houden of op te dragen aan de aannemer, met betrekking tot de belendende percelen (in elk geval percelen die de gevolgen kunnen ondervinden van de werkzaamheden). Men moet maatregelen treffen om schade te voorkomen of te beperken. Spreek partijen daar op aan als dat niet gebeurt.
Is er sprake van wateroverlast en ligt de oorzaak (vermoedelijk) bij werkzaamheden in de omgeving (reconstructie) of gebiedsontwikkeling (ophoging)? Trek dan snel aan de bel bij de gemeente en/of de aannemer. Is er al schade? Onderbouw een vordering dan met een gedegen (eigen) deskundigenrapport, om in elk geval aan de stelplicht te voldoen. Uit jurisprudentie blijkt dat rechters vervolgens (eigen) deskundigen benoemen om bepaalde zaken te verduidelijken. Als een vordering in een procedure wordt toegewezen, worden de kosten voor het onderzoek vaak vergoed.
Ligt de oorzaak van wateroverlast bij het waterschap? Mogelijk verzaakt het waterschap de taak om voldoende zorg te dragen voor de afvoer van hemelwater. Het waterschap is niet snel aansprakelijk (ze hebben beperkte middelen). Tijdig klagen over wateroverlast geeft het waterschap wel de kans er iets aan te doen. Als men dan nalatig is, terwijl maatregelen wel mogelijk zouden zijn, is de kans op aansprakelijkheid groter.[1]
Is de wateroverlast het gevolg van rechtmatig of onrechtmatig handelen? Gaat het bijvoorbeeld om de uitvoering van een wettelijke taak door het waterschap of wordt die juist niet in acht genomen? Het is belangrijk om scherp te krijgen of er sprake is van een rechtmatige of een onrechtmatige overheidsdaad. Dit is bepalend voor de grondslag en de rechtsingang.[2] Voor schade door rechtmatig handelen van de gemeente of het waterschap, bestaan vaak nadeelcompensatieregelingen en moet men bij de bestuursrechter zijn. Voor onrechtmatig handelen bij de civiele rechter (zie twee voorbeelden daarvan in deze blog).
[1] Dit kan worden afgeleid uit een uitspraak waarin een aansprakelijkstelling van het waterschap langs de maatstaf van het Bargerbeekarrest van 9 oktober 1981 wordt gelegd. ECLI:NL:RBMAA:2004:AO4220
[2] Zie ECLI:NL:RVS:2017:2925, waarin een eiser bot ving bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, omdat hij onrechtmatigheid van het handelen stelde, maar om nadeelcompensatie verzocht (enkel aan de orde bij rechtmatige overheidsdaad).
