Klimaatbestendige, natuurinclusieve en gezonde wijken: welke gemeente wil dat nu niet? Maar het blijkt vaak lastig om zulke wijken ook echt te realiseren. De provincie Utrecht heeft daarom samen met zeven gemeenten in een pilot onderzocht wat er nodig is om dit voor elkaar te krijgen. De eerste lessen uit deze pilot heeft de provincie gebundeld in een lessenbundel, ook om andere gemeenten te helpen.
De provincie Utrecht heeft de ambitie dat iedereen in 2050 kan wonen in een gezonde, groene en klimaatbestendige buurt. In september 2023 is de provincie daarom samen met de gemeenten Amersfoort, De Bilt, Houten, Montfoort, Nieuwegein, Vijfheerenlanden en Woerden gestart met een pilotproject om wijken te transformeren tot klimaatbestendige, natuurlijke en gezonde wijken. Van september tot en met december 2023 hebben deze gemeenten visies gemaakt, ambities gesteld en die vertaald in concrete maatregelen. Waar liepen deze gemeenten tegenaan? Wat werkt wel, wat niet?
Bekijk hier een overzicht van de pilot .
Het is duidelijk dat het niet zo eenvoudig is om een wijk te transformeren tot een klimaatbestendige en natuurinclusieve wijk. Het is bijvoorbeeld al lastig om duidelijke doelen te stellen over klimaatadaptatie of biodiversiteit. Zo had een van de deelnemende gemeenten moeite met het beoordelen van een nieuwbouwproject, omdat er concrete doelen ontbraken. Hoeveel procent schaduw moet er zijn? Hoeveel millimeter water moet worden opgevangen. Hetzelfde geldt voor de vertaling van doelen naar concrete maatregelen. Eén van de lessen is dan ook om de uitvoerders heel duidelijk te maken welke maatregelen waar moeten komen en waarom.
Veel gemeenten lopen in de valkuil dat ze het gesprek over een wijktransformatie laten domineren door de auto. De les is om de aandacht te richten op hoe een toekomstbestendige wijk eruit kan komen te zien. Inspireer bewoners met visualisaties van hoe de wijk eruit kan zien als je met duurzame opgaven aan de slag gaat en hoe de wijk eruitziet als je de parkeerplaatsen behoudt. Vraag de bewoners ook welke thema’s zij het belangrijkst vinden voor hun buurt. Een tip is om hierbij procesbegeleiding in te schakelen.
In deze lessenbundel zijn de eerste lessen, obstakels en valkuilen uit de pilot verzameld. De lessen kunnen andere gemeenten, ook buiten Utrecht, helpen die aan wijktransformaties en nieuwbouwprojecten werken en mogelijk vastlopen in het proces. De deelnemende gemeenten gaan in 2024-2025 verder met de uitvoering van de plannen die tijdens de pilot zijn ontwikkeld. De lessen die zij dan leren, zullen in themabijeenkomsten en volgende lessenbundels gedeeld worden. Ondertussen blijft de provincie Utrecht ook andere gemeenten ondersteunen die bezig zijn met het transformeren van wijken.
