De brandveiligheid van stallen moet worden verbeterd. Minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, werkt daarom aan een verplichte jaarlijkse brandveiligheidskeuring voor alle veehouderijen én een verplichte drie- of vijfjaarlijkse elektra- en zonnestroominstallatiekeuring, afhankelijk van het aantal gehouden dieren. Ook wil hij de brandcompartimenten in nieuwe en te verbouwen stallen verkleinen.
Minister Adema verkent samen met de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening hoe verdere beperkingen gesteld kunnen worden aan de omvang van een brandcompartiment in het dierenverblijf bij nieuwe en te verbouwen stallen, in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Dat schrijft hij op 25 januari 2024 in een brief aan de Tweede Kamer. “In 2022 hebben er 42 stalbranden plaatsgevonden. Hierbij zijn in totaal 130.045 dieren omgekomen. En ook begin dit jaar zijn er bij een grote stalbrand in het Gelderse dorp Puiflijk ongeveer 50.000 kippen omgekomen. Iedere stalbrand en ieder dodelijk dierlijke slachtoffer is er één te veel, en bevestigt de noodzaak van voortvarend, daadkrachtig en effectief beleid”, aldus de minister in de brief. Dit beleid kent zowel preventieve maatregelen die helpen stalbranden te voorkomen, als schadebeperkende maatregelen die bij het ontstaan van een brand gericht zijn op het beperken van de brand- en rookverspreiding naar dierverblijven.
De minister werkt momenteel aan de invoering van een verplichte jaarlijkse brandveiligheidskeuring voor alle veehouderijen én een verplichte drie- of vijfjaarlijkse elektra- en zonnestroominstallatiekeuring, afhankelijk van het aantal gehouden dieren. Voor de uitgebreide elektra- en zonnestroominstallatiekeuring heeft de minister besloten aan te sluiten bij in de praktijk bestaande keuringen, namelijk Scope 10 Elektrisch Materieel en Scope 12 Zonnestroominstallaties van SCIOS7 . Deze keuringen worden in de praktijk al veel uitgevoerd, omdat dit door bijvoorbeeld verzekeraars wordt gevraagd. Een brandveiligheidskeuring moet echter nog ontwikkeld worden. Naar verwachting zal de ontwikkeling van de brandveiligheidskeuring in het derde kwartaal van 2024 afgerond zijn. Hierna moeten echter nog de nodige stappen worden gezet om te komen tot invoering.
Nader onderzoek was volgens de minister noodzakelijk om de aanbevelingen van de OvV gericht op het beperken van brand- en rookverspreiding om te kunnen zetten in concrete en goed onderbouwde maatregelen. Dat onderzoek is door Wageningen University &Research (WUR) uitgevoerd.
Een belangrijke conclusie uit de studie naar het verhogen van de brandveiligheid van stallen in de veehouderij is dat er op de bedrijven geen technische ruimte aanwezig is, zoals bedoeld in het Bbl. De apparatuur komt nu veelal verspreid over een bedrijf voor. Het uitvoeren van een technische ruimte als apart brandcompartiment is daarom volgens WUR niet realiseerbaar. Bovendien voorkomt een technische ruimte, uitgevoerd als brandcompartiment, niet de rookverspreiding, wat ook een directe dreiging is voor de dieren. Het uitvallen van ventilatie door stroomuitval veroorzaakt door brand in een technische ruimte, blijft eveneens nog een bedreiging voor de dieren.
Een ander aspect waarnaar is gekeken, is in hoeverre dieren als er brand is uitgebroken, nog kunnen worden gered. Dit is maar heel beperkt mogelijk. Met name omdat in veel situaties dieren niet zelfredzaam zijn, en/of niet gewend om naar buiten te gaan. Ook zijn er meestal geen voorzieningen aanwezig op het bedrijf om grote groepen dieren (bij pluimvee gaat het om duizenden) op te vangen. Hierdoor is het belangrijk om maatregelen om de overlevingskans van dieren te vergroten, te richten op het voorkomen van het ontstaan van brand en branduitbreiding.
Concreet betekenen de resultaten uit het onderzoek dat de minister niet in gaat zetten op het verplichten van compartimentering van de technische ruimte. Wel wil hij een denkkader ‘Basis voor brandveiligheid’, specifiek voor het bedrijfsmatig houden van dieren, ontwikkelen. Hierin worden dierkenmerken opgenomen. Het streven is om dit denkkader eind 2024 gereed te hebben. Aan de hand van dit denkkader kan inzichtelijk worden gemaakt bij het verlagen van welk risico het meeste effect wordt bereikt op het gebied van brandveiligheid in nieuw te bouwen en te verbouwen stallen. De minister werkt uit hoe het nieuwe denkkader in wet- en regelgeving verankerd kan worden.
Samen met de Minister voor VRO verkent Adema hoe verdere beperkingen gesteld kunnen worden aan de omvang van een brandcompartiment in het dierenverblijf bij nieuwe en te verbouwen stallen, in het Besluit bouwwerken leefomgeving. Het verkleinen van de omvang van een brandcompartiment leidt er namelijk toe dat ook het aantal dieren per brandcompartiment vermindert. Met deze maatregel wordt dus ook deels invulling gegeven aan de aanbeveling van de OvV voor het stellen van een maximumnorm voor het aantal dieren per brandcompartiment. Het verkleinen van de omvang van een brandcompartiment in bestaande stallen is volgens WUR helaas technisch moeilijk of niet uitvoerbaar, of brengt hoge investeringen met zich mee. Daarom ligt de focus van de minister met deze maatregel op nieuw te bouwen en te verbouwen stallen. Voor bestaande stallen zet de minister op dit moment vooral in op de preventieve keuringen.
