De Kaderrichtlijn Water (KRW) stelt terecht ambitieuze doelen voor schoon en gezond water in Europa, maar de huidige uitvoering leidt tot onzekerheid en vertraging bij bedrijven. Dat is de belangrijkste conclusie van een nieuw verschenen paper van de Vereniging voor de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en VEMW, belangenbehartiger voor zakelijke afnemers van elektriciteit, gas, waterstof, warmte en water.
In het paper gaan de brancheverenigingen in op de grote uitdagingen waar hun lidbedrijven in de praktijk tegenaan lopen en doen ze voorstellen voor een werkbare en toekomstbestendige aanpak.
Ten eerste zorgen de Europese inbreukprocedure en het Wezer-arrest voor grote onzekerheid. Bedrijven weten niet hoe ‘achteruitgang’ wordt geïnterpreteerd en vrezen tijdelijke vergunningen met hoge administratieve lasten. VNCI en VEMW stellen voor om vergunningen periodiek te herzien in plaats van tijdelijk te maken, en om duidelijke juridische kaders te bieden. Ook pleiten zij voor een gebiedsgerichte aanpak waarbij diffuse bronnen worden meegenomen in de beoordeling van de waterkwaliteit. Dit vraagt om aanpassing van beleidsinstrumenten, zoals de immissietoets, zodat de totale impact op een stroomgebied inzichtelijk wordt en bedrijven een beter handelingsperspectief hebben.
Bedrijven worden verder verantwoordelijk gehouden voor stoffen die al in het ingenomen water aanwezig waren. Dit belemmert het gebruik van oppervlaktewater als alternatief voor drinkwater. Het position paper stelt daarom het 'No net addition'-principe voor: als een bedrijf niet méér bijdraagt dan wat al aanwezig was, moeten aanvullende eisen achterwege blijven.
Ook duurt het afleiden en vaststellen van milieukwaliteitsnormen vaak jaren, waardoor projecten stilvallen. Het paper pleit voor een versnelling van dit proces, bijvoorbeeld door het advies van bureau TAUW, in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, over te nemen. Hierin staat dat bij de normafleiding de maatschappelijke consequenties moeten worden meegenomen als expliciete stap in het proces. De VNCI en VEMW vinden daarnaast dat het RIVM meer capaciteit nodig heeft en stellen voor om conceptnormen eerder te gebruiken, zodat bedrijven niet onnodig hoeven te wachten.
Daarnaast zijn er praktische problemen: sommige wettelijke normen liggen lager dan de detectielimiet, wat in de praktijk onwerkbaar is. Het paper pleit voor het gebruik van realistische rekenmodellen, zoals de Volkert-Bakker methode, en landelijke regie bij de ontwikkeling van analysemethoden.
Een ander knelpunt is de verkokerde aanpak van waterbeleid. Bij vergunningverlening ontbreekt vaak een integrale afweging van milieueffecten, waardoor maatregelen die goed zijn voor water soms negatieve gevolgen hebben voor lucht- of energiegebruik. VNCI en VEMW vinden daarom dat er een verplichte integrale milieutoets en een uniforme rekenmethodiek voor immissies moeten komen, met een expertcommissie als vangnet voor het bevoegd gezag.
Tot slot kampen bevoegde gezagen met een tekort aan capaciteit en specialistische kennis, waardoor vergunningverlening traag verloopt. VNCI en VEMW vragen om structurele financiering, samenwerking tussen omgevingsdiensten en de oprichting van specialistische teams voor complexe watervergunningen.
Lotte van Stoppelenburg, beleidsadviseur Milieu bij VNCI: "Water is een essentiële grondstof voor de chemische industrie. Een actuele en volledige watervergunning is voor bedrijven letterlijk hun license to operate. Wij willen bijdragen aan een betere waterkwaliteit, maar dat vraagt om realistische maatregelen en samenwerking. Met dit position paper doen we een oproep aan overheid en stakeholders om samen te werken aan oplossingen die zowel ecologisch als economisch verantwoord zijn."
Lees het volledige position paper hier
Vanaf begin 2026 organiseren de VNCI en VEMW een aantal bijeenkomsten over de Kaderrichtlijn Water voor bedrijven en andere belanghebbenden. Deze worden aangekondigd via de websites, nieuwsbrieven en ledenmailings van beide brancheverenigingen.
