Nederland staat voor grote maatschappelijke opgaven rond klimaat, energie, wonen, natuur en landbouw. Om van deze opgaven een succes te maken moeten ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen goed samenwerken. Daarnaast is voldoende uitvoeringskracht bij gemeenten nodig.
Dit heeft de VNG ingebracht in het gesprek met minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening over de brief over nationale regie in de ruimtelijke ordening, die hij vorige week naar de Tweede Kamer stuurde.
Regie vanuit het rijk start met betere interdepartementale afstemming. In de RO-brief volgt een opsomming van meer dan 20 nationale programma’s. Dit is onoverzichtelijk. Zo is het bijvoorbeeld niet duidelijk wat het programma Water en Bodem Sturend voor effect gaat hebben op het programma Woningbouw. De VNG pleit voor het beperken van het aantal programma’s en de daarmee gemoeide geldstromen te bundelen en incidentele impulsen om te zetten in structurele financiering.
Verder is er behoefte aan heldere nationale doelen en keuzes die in samenhang worden bekeken. Er zijn oplossingen nodig voor botsende belangen, zoals normen voor stikstofuitstoot en geluid ten opzichte van de behoefte aan meer woningen.
Naast bovenstaande punten heeft de VNG het volgende meegegeven aan de minister:
Zet de leefwereld van inwoners centraal. Benut energie uit de samenleving. Participatie moet meerwaarde hebben in relatie tot de beoogde centrale sturing vanuit het rijk.
Borg de één overheidsgedachte: zorg voor wederkerigheid en wees zuinig op de interbestuurlijke verhoudingen. Verbind de NOVI aan gemeentelijke omgevingsvisies.
Blijf in lijn met de geest van de Omgevingswet: laat ruimte voor lokaal maatwerk en houd vast aan het uitgangspunt 'ja, mits…'
Zorg dat provincies de ‘ruimtelijke puzzel’ leggen in goede afstemming met gemeenten en andere gebiedspartners op regionaal schaalniveau.
De VNG benadrukt het belang van een gelijkwaardige rol voor gemeenten als partner in het werken aan ruimtelijke opgaven. Dat betekent dat wanneer het rijk meer regie neemt, dit in goed overleg moet met de VNG. Gemeenten spelen een belangrijke rol in de gebiedsgerichte aanpak.
''Bij gemeenten komt altijd alles samen.''
Ed Anker, VNG commissievoorzitter ruimte, wonen en mobiliteit, tijdens de NOVI-conferentie, 18 mei 2022
De VNG gaat daarom samen met IPO en de UvW aan de slag om uitgangspunten te formuleren voor het gezamenlijk werken aan de ruimtelijke opgaven vanuit een gebiedsgerichte benadering.
Tot slot gaat regie om het zorgen voor de juiste randvoorwaarden. De VNG vindt gezonde financiële verhoudingen een belangrijke randvoorwaarde voor goede samenwerking. Dit betekent dat er voldoende geld beschikbaar moet zijn voor gemeenten om de uitvoeringskosten te dekken. Daarbij komt dat er een goed samenspel moet zijn tussen inzet van ruimtelijke instrumenten door alle overheden. Het rijk kan gemeenten helpen door bijvoorbeeld bevoegdheden te verankeren in wetgeving.
