Op 1 januari 2024 zal de Omgevingswet in werking treden. De invoering van nieuwe landelijke normen voor windturbines laat echter langer op zich wachten. Het plan was dat de regels begin 2024 gereed zouden zijn. Dit wordt op zijn vroegst medio 2024. Volgens een recent gezonden brief van de demissionair staatssecretaris en demissionair minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten aan de Kamer is de reden dat “de inbouw in het stelsel onder de Omgevingswet ingewikkelder is dan verwacht”. Aangezien dus ook na inwerkingtreding van de Omgevingswet nog enige tijd gebruik zal moeten worden gemaakt van de tijdelijke regelgeving voor windturbines, zie ik aanleiding om hieronder in te gaan op de vindplaats van de windturbinenormen.
Wat de toepasselijke regelgeving voor windturbines betreft is sinds de uitspraak van de Raad van state van 30 juni 2021 het nodige veranderd. In deze uitspraak is geoordeeld dat de algemene regels voor windturbines in het Activiteitenbesluit milieubeheer en de Activiteitenregeling milieubeheer buiten toepassing moeten worden gelaten. Zie voor meer informatie de blog ’vertraging aanleg en uitbreiding windparken door uitspraak Raad van State’.
Overeenkomstig de uitspraak van de Raad van state van 30 juni 2021 is het Activiteitenbesluit aangepast in die zin dat de daarin opgenomen normen alleen nog van toepassing zijn op inrichtingen die uit ten hoogste twee windturbines bestaan. Voor (kort samengevat) tot en met 30 juni 2021 vergunde windparken geldt een overbruggingsregeling in o.a. een nieuw artikel van het Activiteitenbesluit dat algemene milieuregels bevat die inhoudelijk dezelfde milieubescherming bieden als de buiten toepassing verklaarde algemene regels. Met de overbruggingsregeling beschikt het bevoegd gezag daarmee opnieuw over een helder kader voor toezicht en handhaving. De overbruggingsregeling is tijdelijk (uiterlijk tot 1 juli 2025) en is ook van toepassing na inwerkingtreding van de Omgevingswet.
Na 30 juni 2021 konden windturbineparken uitsluitend nog worden vergund door het verbinden van voorschriften aan de omgevingsvergunning of via maatwerk. De bevoegdheid om aan de omgevingsvergunning milieu voorschriften te verbinden is opgenomen in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Voor windturbineparken die als inrichtingen type C in de zin van het Activiteitenbesluit moeten worden aangemerkt, is een omgevingsvergunning als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder e, van de Wabo voorgeschreven. Voor inrichtingen van type B geldt anders dan voor inrichtingen van type C de zorgplicht op grond van artikel 2.1, eerste lid, van het Activiteitenbesluit. Deze zorgplicht kan op grond van artikel 2.1, vierde lid, van het Activiteitenbesluit worden geconcretiseerd door het stellen van maatwerkvoorschriften.
De vindplaats van de toepasselijke regelgeving ná inwerkingtreding van de Omgevingswet is er vooralsnog niet gemakkelijker op geworden. Hieronder is schematisch weergegeven waar de verschillende windturbinebepalingen kunnen worden gevonden.
Om allerlei praktische redenen is de invoering van nieuwe landelijke normen voor windturbines tot tenminste medio 2024 teleurstellend. Zo blijft de hierboven beschreven onduidelijke situatie met betrekking tot de toepasselijke normen nog langer gelden. Ook is het onder de tijdelijke regeling in veel gemeenten lastig om nieuwe projecten van de grond te krijgen op basis van een lokale milieubeoordeling bij vergunningverlening. Vertraging voor verschillende nieuwe initiatieven dus. Bovendien is voor bestaande windparken is de toekomstige situatie weer onzeker. In de tijdelijke regelingen (ook) geldend na inwerkingtreding van de Omgevingswet is als einddatum 30 juni 2025 opgenomen. Er is dus nog wat speling omtrent de invoering van nieuwe landelijke normen, maar doorpakken is wel nodig.
