Dit blog-artikel gaat over de provincie als bevoegd gezag bij de uitvoering van hoofdstuk 15 Bal. Het is het eerste blog-artikel over de provincie als bevoegd gezag binnen hoofdstuk 15 Bal. Er zijn tal van situaties waarin zwembaden afhankelijk zijn van de overheid. Van deze situaties zal ik vijf voorbeelden geven. De hamvraag daarbij is: ‘Bij welke overheid kan ik terecht? Wie is mijn aanspreekpunt?’ Om het nu maar alvast te verklappen: dat zijn gedeputeerde staten. Artikel 15.3 Bal biedt daarvoor de wettelijke grondslag. Deze wettelijke grondslag zullen we bezien en er enkele kanttekeningen bij plaatsen. Aan de hand van de voorbeelden kunnen we antwoord geven op de hamvraag. Ik sluit af met een resumé en de aankondiging van het volgende blog-artikel.
Er zijn tal van situaties waarin je bij de uitvoering van hoofdstuk 15 Bal afhankelijk bent van de overheid. Soms zal je een melding moeten doen. Ook zijn er gevallen waarin je het bevoegd gezag moet informeren. In andere gevallen kun je volstaan met het verstrekken van informatie en gegevens. In weer andere gevallen heb je van de overheid toestemming nodig. Ik zal enkele voorbeelden geven.
Centraal staat de activiteit ‘het bieden van gelegenheid tot zwemmen of baden in een badwaterbassin‘. Dat die activiteit centraal staat, blijkt uit artikel 15.1, eerste lid, Bal. Het is het eerste begin van hoofdstuk 15 Bal.
De activiteit moet je melden bij het bevoegd gezag. Strikt genomen moet je hierbij nog onderscheid maken naar het type badwaterbassin.
Als we te maken hebben met een badwaterbassin met desinfectie, dan bevat artikel 15.13 Bal voor die activiteit een meldplicht. De meldplicht voor de activiteit in een zwemvijver zit in artikel 15.31 Bal. Gaat het om een badwaterbassin voor eenmalig gebruik, dan verplicht artikel 15.47 Bal om deze activiteit te melden. Artikel 15.50 Bal kent een meldplicht voor de activiteit ‘het gelegenheid bieden tot zwemmen of baden in een overig badwaterbassin‘. Maar waar moet je deze activiteiten melden? Wie is bevoegd gezag?
De algemene regels van hoofdstuk 15 Bal zijn in principe voldoende om de activiteit in goede banen te leiden. Dat is waar de wetgever vanuit gaat. Toch kan het zijn dat die regels in jouw zwembad knellen. Met de regels kom je niet zo goed overweg. Eigenlijk zou je er wel van willen afwijken. Dat kan. Daarvoor heb je dan wel een maatwerkvoorschrift nodig. Ook een zogenaamde gelijkwaardige maatregel zou wel eens soelaas kunnen bieden. Maar waar moet je zo’n maatwerkvoorschrift aanvragen? En wie moet instemmen met de gelijkwaardige maatregel?
Nog een voorbeeld waarin je afhankelijk bent van de overheid. Het komt voor dat je aan het bevoegd gezag gegevens moet verstrekken. Als je dat doet, dan moet de gegevensverstrekking wel voldoen aan een aantal minimumeisen. Deze minimumeisen staan in artikel 15.9 Bal. Ook wijzigingen in gegevens moet je aan het bevoegd gezag doorgeven. Dat blijkt uit artikel 15.10 Bal. Maar wie is nu dat bevoegd gezag? Aan wie moet je gegevens verstrekken?
Dan nog twee voorbeelden waarin je het bevoegd gezag moet informeren. Stel, in jouw zwembad is iemand maar net aan de verdrinkingsdood ontsnapt. Verdrinking en bijna-verdrinking beschouwt de wetgever als een ongewoon voorval. Volgens artikel 15.11 Bal ben je verplicht om het bevoegd gezag over ongewone voorvallen te informeren en wel ‘onverwijld’. Maar welk bevoegd gezag moet je informeren?
Hoofdstuk 15 Bal geeft kwaliteitseisen voor legionella. Je vindt deze kwaliteitseisen in tabel 15.16 voor de badwaterbassins met desinfectie. Voor de zwemvijvers zijn de kwaliteitseisen opgenomen in tabel 15.34. De overige badwaterbassins zien de kwaliteitseisen in tabel 15.53. Het kan natuurlijk gebeuren dat je de kwaliteitseisen voor legionella overschrijdt. Je moet het bevoegd gezag dan hierover informeren. Maar welk bevoegd gezag moet je informeren?
In al deze voorbeelden is telkens de hamvraag: ‘Bij welke overheid kan ik terecht? Wie is mijn aanspreekpunt? Welke instantie kan mij verder helpen?’ Het antwoord geeft artikel 15.3 Bal.
Als het gaat om handelingen die uitvoering geven aan hoofdstuk 15 Bal, dan zijn gedeputeerde staten bevoegd gezag. Dit college ontleent zijn bevoegdheid aan artikel 15.3 Bal. Letterlijk luidt dat artikel als volgt:
“Voor het gelegenheid bieden tot zwemmen of baden in een badwaterbassin zijn gedeputeerde staten van de provincie waarbinnen de activiteit geheel of in hoofdzaak wordt verricht het bevoegd gezag:
a. waaraan een melding wordt gedaan;
b. dat een maatwerkvoorschrift kan stellen; of
c. dat beslist op een aanvraag om toestemming om een gelijkwaardige maatregel te treffen.”
Bij artikel 15.3 Bal passen de volgende vier kanttekeningen.
De eerste kanttekening betreft de samenhang met de Omgevingswet. In artikel 4.11 Omgevingswet noemt de wetgever uitdrukkelijk de activiteit ‘het gelegenheid bieden tot zwemmen en baden’. De Omgevingswet draagt de lagere wetgever op om voor die activiteit gedeputeerde staten aan te wijzen als bevoegd gezag. Deze aanwijzing moet gebeuren in algemene rijksregels die op grond van artikel 4.3 Omgevingswet zijn opgesteld. In ons geval zijn dat de algemene rijksregels van hoofdstuk 15 Bal. De aanwijzing is neergelegd in artikel 15.3 Bal. Artikel 15.3 Bal geeft dus toepassing aan wat de wetgever in artikel 4.11 Omgevingswet als kader heeft voorgeschreven.
Mijn tweede kanttekening betreft de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden. Ook daarin gelden gedeputeerde staten als bevoegd gezag. Met artikel 15.3 Bal en artikel 4.11 Omgevingswet is de continuïteit rond het bevoegd gezag dus gewaarborgd.
Dan een kanttekening bij de woorden ‘in hoofdzaak’. Denkbaar is dat de activiteit ‘het gelegenheid bieden tot zwemmen of baden in een badwaterbassin’ de provinciegrens overschrijdt. Zijn dan alle betrokken provincies bevoegd? Neen, zegt artikel 15.3. Er is in dat geval maar één provincie bevoegd. Dat is de provincie waar de activiteit ‘in hoofdzaak’ wordt verricht. Wat betekent ‘in hoofdzaak’? De wetgever geeft hiervoor geen criteria. Dus dat is uiteindelijk aan de rechter.
Ten slotte nog een kanttekening bij gedeputeerde staten als bevoegd gezag. Inderdaad zijn zij formeel bevoegd gezag. In de praktijk hebben gedeputeerde staten de uitvoering en handhaving van hoofdstuk 15 Bal overgelaten aan omgevingsdiensten. Deze diensten hebben na de Invoeringswet Omgevingswet hun wettelijke basis gevonden in paragraaf 18.3.3 Omgevingswet.
Met de kennis van artikel 15.3 Bal kijken we nu nog een keer naar de voorbeelden. We zien dan dat artikel 15.3 Bal op de volgende manier antwoord geeft op de hamvraag.
In voorbeeld 1 moet je de activiteit melden bij gedeputeerde staten. Dat blijkt uit artikel 15.3, onder letter a. Overigens moet ik hierbij nog wijzen op artikel 15.8 Bal. Dat artikel stelt vier eisen waaraan de melding ten minste moet voldoen.
In voorbeeld 2 moet je een maatwerkvoorschrift vragen aan gedeputeerde staten. Ook de toestemming voor een gelijkwaardige maatregel moet je vragen aan dat college. Dat blijkt uit artikel 15.3, onder de letters b en c.
In voorbeeld 3 moet je gegevens verstrekken aan gedeputeerde staten. Dat blijkt uit de artikelen 15.9 en 15.10 Bal. Daarin verwijst de wetgever naar ‘het bevoegd gezag, bedoeld in artikel 15.3’. Ook stellen deze artikelen eisen waaraan de gegevensverstrekking moet voldoen.
In voorbeeld 4 moet je gedeputeerde staten informeren over verdrinkingsgevallen en andere ongewone voorvallen. Dat blijkt uit artikel 15.11 Bal. Ook daarin verwijst de wetgever naar ‘het bevoegd gezag, bedoeld in artikel 15.3.’
In voorbeeld 5 moet je gedeputeerde staten informeren over de overschrijding van de kwaliteitseis voor legionella. Dat blijkt uit artikel 15.17, artikel 15.35 en artikel 15.54 Bal. In al deze artikelen verwijst de wetgever opnieuw naar ‘het bevoegd gezag, bedoeld in artikel 15.3.’
Als het gaat om de uitvoering van hoofdstuk 15 Bal zijn gedeputeerde staten formeel bevoegd gezag. De wettelijke grondslag daarvoor ligt in artikel 15.3 Bal.
Gedeputeerde staten zijn ook bevoegd gezag voor de handhaving van hoofdstuk 15 Bal. Daar gaat het volgende blog-artikel over.
