De Unie van Waterschappen heeft gereageerd op de nieuwe internetconsultatie voor het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn van het ministerie van LVVN. Dit programma bevat maatregelen om de uitspoeling van meststoffen naar het water te beperken, zoals in Europees verband afgesproken is.
In de recente internetconsultatie lag het onderdeel over de stikstofgebruiksnormen en aandachtsgebieden stikstof ter inzage. In hun gezamenlijke reactie blijven de waterschappen onverminderd kritisch op de uitwerking van de plannen: het is onwaarschijnlijk dat de waterkwaliteitsdoelen met dit pakket worden gehaald, zo waarschuwen ze.
Sander Mager, vice-voorzitter van de Unie van Waterschappen: “We moeten constateren dat onze eerdere zorgen niet zijn weggenomen. Zonder inzicht in de effecten van deze maatregelen blijft het gissen of ze echt bijdragen aan schoon en gezond water. Het risico is groot dat Nederland opnieuw te weinig doet en dat de doelen van de Kaderrichtlijn Water buiten bereik blijven”
Specifiek bij de aanwijzing van stikstof-aandachtsgebieden plaatsen de waterschappen kritische kanttekeningen. De gebruikte methodiek is te complex. Doordat de beoordeling van de waterkwaliteit plaatsvindt op een ander schaalniveau dan waarop de bijdrage van landbouwbronnen is bepaald, ontstaat een onjuiste vergelijking. Hierdoor worden gebieden ten onrechte wel of juist niet aangewezen. Daarnaast wijkt de landelijke bronnenanalyse af van de eerder uitgevoerde regionale analyses, wat leidt tot verwarring en inconsistenties.
Sander Mager: “De waterschappen staan niet achter de voorgestelde aanwijzing van aandachtsgebieden. Dit beleid is niet uit te leggen in onze beheergebieden. We vrezen dat dit ten koste gaat van draagvlak onder agrariërs, terwijl ze een belangrijke rol hebben in het verbeteren van de waterkwaliteit. Daarom vragen we de minister om de aanwijzing uit te stellen, zodat er ruimte ontstaat om samen te werken aan een methodiek die wél uitlegbaar en uitvoerbaar is. De waterschappen zijn en blijven bereid om hier constructief in mee te denken.”
Ook over de voorgestelde stikstofgebruiksnormen zijn de waterschappen kritisch. Een duidelijke onderbouwing van het verwachte effect op de waterkwaliteit ontbreekt. Zonder inzicht in de bijdrage aan het verminderen van uitspoeling van meststoffen is het lastig om de effectiviteit van het beleid te beoordelen.
De waterschappen vinden dat het Rijk te weinig doet om de waterkwaliteitsdoelen te halen. Het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn is ontoereikend en kent onvoldoende samenhang met ander Rijksbeleid, zoals het stikstofbeleid en het beleid rond gewasbeschermingsmiddelen. Het risico bestaat dat er een grote restopgave wordt doorgeschoven naar de regio, zonder landelijke regie of passende financiering.
Daar komt bij dat het proces van het 8e Actieprogramma onder grote tijdsdruk stond. Door de korte reactietermijnen was er weinig ruimte voor een zorgvuldig afgestemde reactie. Voor een onderwerp met dergelijk grote impact is het cruciaal om de kennis en ervaring van decentrale overheden goed te benutten.
De Unie van Waterschappen roept de minister op te zorgen voor:
mestbeleid en een 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn dat daadwerkelijk bijdraagt aan het halen van de waterkwaliteitsdoelen;
zorgvuldige en uitlegbare aanwijzing van aandachtsgebieden, afgestemd op regionale kennis en inzichten;
inzicht in de effectiviteit van stikstofgebruiksnormen op de waterkwaliteit;
integrale, landelijke aanpak met duidelijke regie en voldoende middelen;
tijdige en structurele betrokkenheid van decentrale overheden, ook bij de uitwerking van het 9e Actieprogramma Nitraatrichtlijn.
Met duidelijke landelijke kaders, tijdige betrokkenheid van decentrale overheden en een integrale aanpak – ook in samenhang met andere landbouwprogramma’s zoals de stikstofaanpak – kunnen we gezamenlijk werken aan een uitvoerbaar beleid dat daadwerkelijk bijdraagt aan het halen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water.
