In veel gevallen zijn de makers van verschillende Omgevingswetinstrumenten verschillende mensen. Dat kan komen door verschil in interesse; de één is nu eenmaal meer van de strategie en de ander van de regels. Maar het is ook goed mogelijk dat de ‘visiemaker’ al naar een nieuwe uitdaging is vertrokken als het omgevingsplan aan de beurt is. De arbeidsmobiliteit is immers nog nooit zo hoog geweest. Opstellers van het omgevingsplan werken dan met de erfenis van een voorganger. Hoe minder contact er tussen de verschillende makers is, hoe moeilijker het wordt om de twee instrumenten op elkaar af te stemmen. Bij BügelHajema maken we zowel omgevingsvisies als omgevingsplannen. Met de opstellers van visies en plannen binnen ons bureau gingen we om tafel. We stelden de vraag: Wat moet er in een omgevingsvisie staan om een goed omgevingsplan te kunnen maken?
We kwamen tot zes acties waarmee je de opstellers van het omgevingsplan blij maakt.
Zorg dat de opgaven en doelen in de omgevingsvisie duidelijk omschreven en vindbaar zijn. Doelen maak je zoveel mogelijk SMART.
Maak een uitvoeringsschema. In dit schema geef je de rollen aan bij concrete acties en projecten; Wie voert uit (gemeente of andere partij), en wie besluit (B&W of raad)?
Geef aan welke programma’s worden ontwikkeld. Koppel daarnaast de acties die voortkomen uit de omgevingsvisie aan de begrotingscyclus. Zo voorkom je dat goede voornemens blijven liggen en borg je haalbaarheid.
Maak een afwegingskader voor plannen die niet in het omgevingsplan passen. Zo wordt duidelijk hoe je met deze plannen omgaat.
Zorg dat de omgevingsvisie de gebieden beschrijft waarvoor een bijzondere bescherming nodig is (bijvoorbeeld voor een beschermd dorpsgezicht). Geef aan in welke gebieden strengere regels moeten gelden, en waarom.
Geef ook aan in welke gebieden meer ruimte kan worden geboden door de regels juist minder strak af te stellen. Voor bijvoorbeeld geluid, licht, trillingen, geur en sommige aspecten van veiligheid heeft een gemeente mogelijkheden om daarvoor te kiezen.
Het vertalen van doelen uit de omgevingsvisie naar regels in het omgevingsplan kan via vier routes verlopen:
Er zijn nu al actuele regels of beleid, die meteen overgenomen kunnen worden in het omgevingsplan (Bijvoorbeeld regels ter bescherming van erfgoed).
De vertaling van doelen naar regels is relatief complex en vraagt om een verdere uitwerking. In dit geval zal er soms een tussenstap nodig zijn: een programma is dan een geschikt instrument (bijvoorbeeld een programma woningbouw voor starters).
De doelen vragen om maatwerk en vormen een onderdeel van het afwegingskader voor buitenplanse vergunningen of een ontwikkelingsgerichte wijziging van het omgevingsplan (bijvoorbeeld de herontwikkeling van een gebied).
De doelen zijn relatief eenvoudig en kunnen direct worden vertaald in het omgevingsplan (bijvoorbeeld het stimuleren van verduurzaming, met binnenplanse mogelijkheden voor duurzame energievoorzieningen en isoleren van woningen).
In de onderstaande figuur zijn de verschillende routes in beeld gebracht.
Benieuwd naar voorbeelden? Kijk dan naar:
Het afwegingskader in de ontwerp Omgevingsvisie Waadhoeke. Dit is een voorbeeld van een afwegingskader voor plannen die niet in het omgevingsplan passen. Het kader werkt met minimum voorwaarden en met opties om te laten zien dat een plan maatschappelijke meerwaarde heeft.
In de gemeente Leudal loopt het opstellen van de omgevingsvisie en het omgevingsplan voor het deelgebied Woonkernen parallel. Hier is ervoor gekozen de concrete vertaling direct op te nemen in de Nota van uitgangspunten voor het omgevingsplan.
