Er moeten strengere eisen komen voor lozingen van ongewenste stoffen die niet of nauwelijks afbreken in het milieu. RIWA-Rijn pleit hiervoor om zo te voorkomen dat concentraties in het Rijnwater verder oplopen. Ook in 2020 zijn weer hogere concentraties van tientallen stoffen in de Rijn aangetroffen dan de streefwaarden uit het European River Memorandum. Het gaat om industriële verontreinigingen, resten van geneesmiddelen, bestrijdingsmiddelen en hun afbraakproducten. Deze stoffen komen via lozingen in de Rijn terecht en zouden tot een minimum moeten worden teruggebracht: wat niet in de rivier komt hoeft er ook niet uitgehaald te worden. RIWA-Rijn pleit hiervoor in het jaarrapport over 2020, waarin de waterkwaliteit in het Nederlandse deel van het Rijnstroomgebied wordt beschreven. RIWA is het samenwerkingsverband van drinkwaterbedrijven die het rivierwater zuiveren tot drinkwater.
Terwijl in het milieu de concentratie van sommige ongewenste stoffen afneemt, komen nieuwe stoffen daarvoor in de plaats. Ook stoffen die al langer aan banden zijn gelegd, zoals PFOS en PFOA, worden nog jarenlang teruggevonden in het milieu omdat ze persistent zijn. Deze zogeheten forever chemicals horen niet thuis in het milieu en de bronnen voor drinkwater. Het verbeteren van de waterkwaliteit vraagt daarom ook de komende jaren nog om stevige inspanningen. RIWA-Rijn pleit voor een Europees totaalverbod van PFAS, omdat ze slecht afbreken en daardoor lang in het milieu aanwezig blijven. Deze stoffen zorgen ervoor dat de waterkwaliteit van de bronnen voor drinkwater onder druk staan. Drinkwaterbedrijven zorgen voor veilig en betrouwbaar water uit de kraan. Echter moeten zij momenteel een grote inspanning leveren om van Rijnwater drinkwater te maken dat aan alle strenge eisen voldoet. De industriële lozingen van moeilijk verwijderbare stoffen – vooral stroomopwaarts langs de Rijn – moet afnemen door strengere lozingseisen.
De Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft onder andere tot doel de zuiveringsinspanning voor het maken van drinkwater te reduceren. Het vereiste niveau van zuivering van Rijnwater is nog steeds hoger dan dat van het jaar 2000, toen de KRW werd ingevoerd. Er lijkt een kleine verbetering op te treden in de laatste 2 jaar, maar die periode is te kort om van een significante daling te spreken. De Nederlandse drinkwaterbedrijven moeten veel verschillende verontreinigingen verwijderen uit het Rijnwater om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen. De zuiveringsopgave in het jaarrapport is over de periode tot en met 2020 berekend vanaf het jaar 2000, het jaar waarin de KRW in werking trad.
Er zijn vergevorderde plannen om grootschalig lithium te winnen uit geothermisch bronwater in het gebied tussen Bazel en Karlsruhe. Dit roept de vraag op wat de mogelijke impact is op de waterkwaliteit van de Rijn. Volgens mediaberichten zou de verwachte te winnen hoeveelheid lithium aldaar voldoende zijn om 400 miljoen elektrische auto’s van een batterij te voorzien. Een indicatieve richtwaarde voor lithium in drinkwater, die in opdracht van RIWA-Rijn werd afgeleid door KWR Water Research Institute, ligt namelijk erg laag. Dit is te verwachten aangezien lithium ook wordt toegepast als medicijn om acute manie en depressie te behandelen. Duidelijk is dat de winning, het transport en de verwerking van lithium niet mogen leiden tot hogere lithium-concentraties in de Rijn.
Op 15 juni 1951 werd de RIWA opgericht om de Nederlandse overheid te adviseren over standpunten in de Internationale Rijncommissie. In een historische terugblik zien we dat standpunten die de RIWA in het begin van de jaren ’50 uitdroeg, zoals het belang van internationale samenwerking bij de bestrijding van waterverontreiniging, inmiddels Europees gemeengoed zijn geworden.
