Voor veel ruimtelijke projecten creëert de Omgevingswet een nieuw speelveld. Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet rijzen dan ook heel wat vragen. Denk aan de vraag wat er gebeurt met een huidige, lopende vergunningaanvraag. Of hoe het instrument ‘programma’ onder de Omgevingswet wordt toegepast. Ook het vergunningvrij bouwen is aan verandering onderhevig en is dan ook het bespreken waard. Hierna zal ik ingaan op de veranderingen die plaatsvinden met de (verwachte) inwerkingtreding van de Omgevingswet en wat dit betekend voor de vraag of wel of niet een vergunning is vereist voor een bouwproject.
Voor de meeste (ver)bouwprojecten is een omgevingsvergunning nodig. Zo regelt de huidige wet dat het bouwen van een bouwwerk niet zonder omgevingsvergunning mag.[1] Er wordt gesproken over een ‘bouwwerk’ als het gaat om een bouwconstructie van enige omvang, waarbij het de bedoeling is dat deze (permanent) op de locatie blijft.
Hoewel snel wordt voldaan aan het criteria ‘bouwwerk’, geeft de wet een lijst met uitzonderingen waarvoor geen omgevingsvergunning vereist is.[2] Denk aan een dakkapel, een zwembad of een silo. De wet geeft ook de voorwaarden waar die uitzonderingen vervolgens aan moeten voldoen, om zonder omgevingsvergunning te worden gebouwd.
Wil je gaan (ver)bouwen? Dan zijn er onder de omgevingswet twee ‘smaken’ vergunningen: de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit met betrekking tot bouwwerken.[3] Bij de technische bouwactiviteit vindt een toets plaats aan de regels voor technische bouwkwaliteit, denk aan de constructieve veiligheid van het bouwwerk. Deze regels zijn landelijk opgesteld. Bij de omgevingsplanactiviteit wordt getoetst aan de regels van de gemeente, zoals het bebouwingspercentage, de uitstraling (welstand) en de bouwhoogte.
Wat betreft de technische bouwactiviteit wordt verwezen naar het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Hierin is opgenomen voor welke bouwactiviteiten een vergunning is vereist en welke uitzonderingen hierop gelden.[4] Voorgaande betekent dat een technische bouwactiviteit vergunningvrij is als deze niet is opgenomen in de lijst met vergunningplichtige bouwactiviteiten of wél is opgenomen in de lijst met uitzonderingen.
De omgevingsplanactiviteit is een activiteit waarbij een vergunning moet worden aangevraagd als in het omgevingsplan een verbod is opgenomen of als de activiteit in strijd is met het omgevingsplan (het huidige bestemmingsplan). In het omgevingsplan is door de gemeente opgenomen wanneer een vergunning vereist is. Maar, de wet geeft in aanvulling daarop ook een aantal activiteiten die altijd vergunningvrij zijn.[5]
Let op! Het kan voorkomen dat voor een bepaald bouwwerk geen vergunning voor een technische bouwactiviteit nodig is, maar wel een vergunning voor een omgevingsplanactiviteit met betrekking tot bouwwerken. Denk bijvoorbeeld aan een dakkapel. Wordt deze aan de achterzijde geplaatst, dan is geen vergunning nodig. Wordt de dakkapel aan de voorkant geplaatst, dan is er geen vergunning voor een technische bouwactiviteit nodig. Of een vergunning voor een omgevingsplanactiviteit nodig is, hangt af van wat er is opgenomen in de regels van het omgevingsplan. Het kan zijn dat de gemeente heeft geregeld dat een vergunning nodig is voor het plaatsen van een dakkapel aan de voorzijde van een woning. In zo’n geval is een vergunning voor een omgevingsplanactiviteit wel vereist.
Op deze site is een tabel opgenomen waaruit kan worden afgeleid welke vergunningvrije bouwwerken onder de Wabo, ook vergunningvrij zijn onder de Omgevingswet.
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet komt een ‘knip’ in de omgevingsvergunning. Bij de aanvraag moet dus zowel de technische bouwactiviteit, als de omgevingsplanactiviteit worden getoetst. Door de overheid is een infographic opgesteld aan de hand waarvan kan worden gecheckt of er wel of niet een omgevingsvergunning vereist is voor (ver)bouwen.
[1] artikel 2.1 lid 1 sub a Wabo.
[2] Artikel 2.3 jo. bijlage II Bor.
[3] Artikel 5.1 Omgevingswet.
[4] Zie de artikelen 2.25, 2.26 en 2.27 Bbl.
[5] Artikel 2.29 Bbl.
