Als een bestemmingsplan door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling) wordt vernietigd en men wil de fouten repareren, welk recht is dan van toepassing? Dat leidt regelmatig tot vragen. In een uitspraak van 27 maart 2024 schept de Afdeling hier duidelijkheid over. Welk recht na de vernietiging van toepassing is, verschilt per geval.
Als het bestemmingsplan door de voorzieningenrechter van de Afdeling (gedeeltelijk) is geschorst omdat voorziening gedurende de beroepstermijn een verzoek om voorlopige is ingediend, heeft dat tot gevolg dat het bestemmingsplan niet in werking treedt. Als vervolgens in de bodemprocedure het bestemmingsplan (gedeeltelijk) wordt vernietigd, geldt het volgende.
Als de gemeenteraad en ontwikkeling mogelijk wil maken die niet wezenlijk afwijkt van het ontwerpbestemmingsplan dan blijft het oude recht van toepassing. In dat geval kan namelijk worden teruggevallen op het vóór 1 januari 2024 ter inzage gelegde ontwerpbestemmingsplan.
Reden daarvoor is dat het bestemmingsplan door de vernietiging nooit in werking is getreden en dus ook niet van rechtswege deel is gaan uitmaken van het omgevingsplan. Dit geldt echter alleen als de schorsing van (delen van) het bestemmingsplan doorloopt tot de uitspraak in de bodemprocedure en niet tussentijds is opgeheven.
Als een verzoek om voorlopige voorziening na de beroepstermijn wordt ingediend, treedt het bestemmingsplan wel in werking. Daardoor is het bestemmingsplan per 1 januari 2024 deel van het omgevingsplan geworden (1). Het bestemmingsplan hoeft hiervoor niet onherroepelijk te zijn (2). Als de voorzieningenrechter van de Afdeling het bestemmingsplan nadien vanwege een verzoek om voorlopige voorziening (gedeeltelijk) schorst en het bestemmingsplan in de bodemprocedure (gedeeltelijk) wordt vernietigd, geldt het volgende.
De gemeenteraad kan het ontwerpbestemmingsplan niet opnieuw gebruiken om daarop verder te borduren. De gemeenteraad moet bij de besluitvorming over het nieuwe bestemmingsplan de Omgevingswet toepassen, die per 1 januari 2024 in werking is getreden (3).
Als een verzoek om voorlopige voorziening gedurende de beroepstermijn is ingediend, het bestemmingsplanen gedeeltelijk wordt geschorst en vervolgens in de bodemprocedure geheel wordt vernietigd, geldt het volgende. De gemeenteraad kan ook dan niet terugvallen op het ontwerpbestemmingsplan en zal eveneens de Omgevingswet moeten toepassen.
Het laatste scenario betreft de zogenaamde”6:19”-besluiten”. Dit wil zeggen dat gedurende de beroepsprocedure een gewijzigd besluit wordt genomen. Op 6:19 besluiten is het oude recht van toepassing. Dit geldt ook bij toepassing van de bestuurlijke lus.
